Rundertbc stelt onderzoekers voor raadsel

Tijdens de controle in het slachthuis is bij een rund een verdenking van rundertuberculose vastgesteld. Nederland is sinds 1999 officieel vrij van deze besmettelijke ziekte.

Het ging om een koe die in 2012 op het bedrijf was geboren en nooit van het bedrijf af was geweest. Alle andere runderen zijn via een huidtest getoetst op TBC (getuberculineerd). Hierbij reageerde nog een aantal dieren positief, meldt Wageningen Bioveterinary Research, voorheen het CVI.

Kalf

Daaronder was een kalf. Dat dier werd vervolgens ook in de PCR-test positief bevonden op rundertuberculose. Dat kalf vertoonde ook al duidelijke afwijkingen aan de organen, aldus Roest. De monsters van de overige dieren zijn nog in onderzoek.

Contactbedrijven

Het melkveebedrijf blijft geblokkeerd totdat twee tuberculinatie-onderzoeken met zestig dagen tussentijd negatief zijn verlopen. Intussen onderzoekt de NVWA alle contactbedrijven. Op geen enkel aanvoer- of afvoerbedrijf is tot nu toe een besmetting gevonden, en er is ook geen link ontdekt met het buitenland.

Import

Gevallen van runderTBC komen incidenteel voor in Nederland, vertelt Hendrik-Jan Roest. Maar vaak is er dan toch een relatie met import van vee, zoals Ierse of Britse kalveren. Bij een geval in 2014 ging het om een rund dat uit België kwam, bij een Fries bedrijf in 2012 kon een link worden gelegd met Duitsland.

Bezorgd

Het kalf dat nu positief werd bevonden, is op het melkveebedrijf geboren en hetzelfde geldt voor haar moeder, aldus Roest. "Dit stelt ons voor een raadsel en het maakt ons ook bezorgd. In België en Duitsland neemt rundertbc weer toe, in Engeland blijft de situatie zorgelijk. We zijn er heel alert op in Nederland; gelukkig zijn we er vroeg bij."

In het Verenigd Koninkrijk spelen dassen een rol bij het verspreiden van de ziekte. In Nederland is ook onderzoek gedaan onder de dassenpopulatie, maar er zijn volgens Roest geen aanwijzingen dat Nederlandse dassen besmet zijn. 

Wageningen Bioveterinary Research is nu bezig om voldoende materiaal op te kweken van de gevonden TBC-bacterie. Dan kan nader worden bepaald welke stam van de Mycobacterium bovis het betreft, om op die manier de herkomst van de infectie nader te kunnen bepalen. "Echt detectivewerk”, aldus Roest.

Traaggroeiende bacterie

De TBC-bacterie groeit heel traag. Roest verwacht over een à twee weken voldoende materiaal te hebben om goed onderzoek te kunnen doen naar de herkomst. Wageningen Bioveterinary Research en diverse andere instituten beschikken over databanken met DNA van de verschillende bacteriestammen, waarmee de Nederlandse variant dan kan worden vergeleken.

Aangifteplichtig

Rundertbc is een zoönose en staat op de lijst van aangifteplichtige ziekten. De ziekte verloopt heel traag en tast vooral de longen aan. De voornaamste symptomen zijn dan ook chronisch hoesten en vermageren. Deze symptomen treden pas laat in het infectieproces op. Kalveren kunnen de besmetting oplopen via de moedermelk. Via de consumptie van rauwe melk en andere ongepasteuriseerde zuivelproducten kunnen mensen ook worden besmet.