‘Minder jongvee is makkelijkste maatregel’

De Natuurweidedag trok zo’n zestig geïnteresseerden. Die hoorden dat Pierre Berntsen weinig veranderingen verwacht in het landbouwbeleid na de verkiezingen. „Ongeacht welke politieke kleur een nieuw kabinet zal hebben, blijft de noodzaak en de druk vanuit Europa om te werken aan de doelen rond natuur en klimaat”, stelt Berntsen in zijn lezing.

Hendriks: Bodemboeren hebben toekomst

Termen als regeneratief, agro-ecologisch, natuurinclusief en biodivers betitelde practor Hendriks als ‘van voorbijgaande aard, maar biologisch blijft’. Boeren die de bodem centraal stellen hebben de toekomst; de rest wordt er volgens hem ‘uitgedrukt’. “Een kwart van de stikstof van de veehouderij komt maar bij de consument terecht, dat is goed nieuws. Want, dat betekent dat er nog 75 procent ruimte is om te verbeteren.” De kringloop is volgens Hendriks niet af, er gaat veel te veel het riool in. Hij wijst zijn publiek erop dat reststromen te gebruiken zijn in de gangbare landbouw, maar niet in de biologische. Hij rekent voor dat je dus 90 procent van de mineralenvoorziening niet kunt benutten in de biologische landbouw.

Verder noemt hij stikstof een zegen en weet hij dat we genoeg hebben aan een kwart van de dierlijke eiwitten van de hoeveelheid die nu op ons dieet staat, als we ons daar aan gaan houden, dan hebben we niet meer grond nodig. Hij voorspelt dat gangbaar niet vol te houden is dus dat in 2050 alles bio zal zijn. “Dan hebben we mísschien een ietsje kleinere productie, maar die is dan wél vol te houden, en met per persoon minder dierlijk en meer plantaardig, scheelt dus ruimte dus kan bio met dezelfde hoeveelheid grond ook iedereen voeden.”

Migchels: Niet uitkopen maar grond toevoegen

Gerard Migchels (WUR) noemt zichzelf een overtuigd eco-modernist waarbij de techniek er is om ons te dienen. Hij laat middels onderzoeksresultaten het effect op natuur en akkerbouw van biologisch ten opzichte van gangbaar zien; bij beiden komt bio 30 zo’n procent beter uit de bus. Het effect van biologisch op dierenwelzijn is met drie keer meer weidegang, meer stalruimte en onder andere minder mastitis zeker aanwijsbaar, maar er zijn geen onderzoeksresultaten van. Hij is tegen het uitkopen van boeren omdat de stal er eenmaal staat; “Voeg liever grond toe. Eventueel van provincie naar boer in erfpacht.”

Stikstof noemt Migchels een oplosbaar probleem; “En bio loopt daarin voorop! Gangbare boeren die 11.000 kg melken, komen daarmee boven de Nb-wetvergunning”, zegt Migchels stellig. “Die hebben een probleem als daar eens goed naar wordt gekeken.” Hij pleit ervoor naar bedrijfsemissies te kijken in plaats van naar veldemissies. “Wat betreft klimaat nemen methaanemissies toe en dat is de keerzijde van goed scoren op ammoniak. “We willen meer biodiversiteit, maar boeren stoppen helaas met agrarische natuurbeheer…”

Hij vraagt de zaal hoe bio onderscheidend kan blijven als ‘straks’ niemand meer kunstmest gebruikt. Hij pleit voor meer, veel meer weidegang omdat je dan, ongeacht welk type stal dan ook, die stal nauwelijks meer nodig hebt. Hij pleit voor de Kringloopwijzer, ook al is die ontwikkeld voor gangbare bedrijven. Hij wil daarom de BioMonitor van de grond hebben, maar dat kan nog niet omdat ‘we dat onderzoeksgeld niet hebben gekregen, zo hebben we nog niet op alle aspecten goede onderbouwing en borging’. Uit de zaal klinkt ‘het gebruiken van de grond waarvoor deze geschikt is’. De discussie resulteert in een conclusie dat het gemengd bedrijf zo gek niet was en dat we die kant weer op gaan.

Berntsen: Het beleid verandert niet

Vier Brabanders en andere melkveehouders vragen in de lunchpauze of er meer tijd komt voor het stellen van vragen en interactie, die gelegenheid komt er. Na de lunch laat Pierre Berntsen, directeur agrarische bedrijven bij de ABN, er echter niet veel ruimte voor. Hij zegt dat 600 stoppers voor slechts een N-depositie reductie van 2,2 procent zorgen. Hij is evenmin optimistisch over de invloed van ‘welke nieuwe regering dan ook’; “Want 80 procent van de wetgeving komt uit Brussel. Ofwel het beleid in Nederland zal nagenoeg hetzelfde blijven.”

Om stikstof te reduceren laat Berntsen een lijst zien met zo’n twintig maatregelen. Waaronder de goedkoopste, namelijk managementmaatregelen door de melkveehouder. Het makkelijkste, hetgeen het meest oplevert, is het aanhouden van minder jongvee; “Minder jongvee is de slimste manier om te reduceren”, zo vertelde Gerard Migchels al.

Bouma: Belangrijker door grotere stroom

Het einde nadert; het gaat over de toegevoegde waarde van het belang van weidegang als meest essentiële onderdeel van het biologisch systeem (‘écht weiden in plaats van premieweiden’), in de zaal rept men over aanvullende normen in zake minder krachtvoer, de BioMonitor voor álle sectoren, het maken van een bemestingsplan en stikstofvervuilde grond. Voorzitter Sybrand Bouma spreekt over het onlangs behaalde succes als onderdeel van gepleegde inspanningen; biozuivel topkeurmerkwaardig maken via EKO-keurmerk, namelijk dat bijna alle biologische melkveehouders in één klap op niveau van het topkeurmerk EKO zijn gekomen. Stichting EKO-keurmerk heeft de eerste EKO-Systeemerkenning overeenkomst afgesloten met de Natuurweide.

Ook noemt hij het ontstaan van een grotere biologische melkstroom waardoor je vanzelf belangrijker wordt als bio, maar vooral ook sombert hij over ‘chaos en de spagaat’ waarin boeren zich bevinden. Hierbij doelt Bouma op mogelijk generieke aanpassingen die sectorbreed worden doorgevoerd maar op individueel bedrijfsniveau onlogisch zijn. Enkele boeren vragen zich bij de uitgang af waarover hij zich zo druk maakt. Anderen zijn juist bezorgd, ook boeren die wat betreft bijdrage aan doelen rond bijvoorbeeld natuur, juist in de ‘goede’ hoek zitten.