Column: Maak jonge boeren geen kind van de transitierekening

Als jonge melkveehouder met een serieuze ambitie kan ik een praktijkbijdrage leveren aan verduurzaming van de landbouw. Daarvoor zou het mooi zijn als de overheid duidelijke doelstellingen en (financiële) ondersteuning organiseert voor de duurzame transitie die de maatschappij ook vraagt. Want, in het tempo dat is bedacht en de veelheid aan opgaven, zie ik daar niet direct een marktmechanisme in bijspringen.

Klimaatridder

En datzelfde marktmechanisme laat de afgelopen periode ook zien dat de inflatie vooral op voedselprijzen voelbaar is. Hoewel de melkprijs alweer aardig gezakt is, blijven enkele grondstoffen duur. De marge krimpt dus. Ook als ik niet-agrarische vrienden hoor zuchten over dure boodschappen maak ik mij zorgen. Ondanks dat een deel zichzelf als klimaatridder inzet voor een duurzamere wereld, zie ik dat in de supermarkt wordt beknibbeld. Dat vind ik lastig te begrijpen. Gevolg is echter wel dat het marktmechanisme op de korte termijn niet gaat zorgen voor de benodigde hogere prijzen om verduurzaming te kunnen financieren.

Of (landbouw)onderwerpen wel of niet controversieel worden verklaard is ook spannend. Mag minister Adema door met een Kabinetsinvulling van het Landbouwakkoord? En nog spannender, mag minister Van er Wal door met stikstof en de PPLG’s? De provincies vroegen onlangs 58 miljard voor de uitvoering van de PPLG’s waarop de minister al reageerde dat dit geld er niet is. En hoe valt dit te rijmen met de recente berichtgeving van NOS dat het stikstofbeleid nóg strenger moet? Kan dat überhaupt?

2025

Helderheid laat ook nog op zich wachten. Op 22 november mag men stemmen, waarna informeren en formeren volgt met als eindstation een nieuw coalitieakkoord. Gelet op de lengte van de vorige Kabinetsformatie (299 dagen) en de zichtbaar moeizame vertaling van beleid naar uitvoering zal het op z’n vroegst 2025 zijn dat ik als jonge melkveehouder duidelijke kaders heb waarin mijn bedrijfsstrategie moet passen. Tot die tijd staat het stil, terwijl sommigen zo hard roepen dat we geen dag te verliezen hebben.

Zelfs zonder glazen bol voorzie ik andere tijden. Jonge boeren komen met innovatieve plannen en willen vooruit. Juist de creativiteit en energie van jonge ondernemers is nodig om uit de impasse te komen. Maar de stijgende rente maakt investeren complexer, de markt heeft tot nu toe laten zien dit niet op te kunnen vangen en strenger stikstofbeleid maakt vergunningverlening haast ondenkbaar. Worden jonge boeren zo kind van de transitierekening? Of durven we die collectief weg te zetten als een maatschappelijke transitie?

Vooruit

Ik doe een oproep aan de politiek. Maak jonge boeren geen kind van de transitierekening. We willen vooruit en in de praktijk laten zien wat er mogelijk is. Help ons en zorg dat we ook nu al stappen kunnen zetten in de juiste richting.

---

Amber Laan

Amber Laan schrijft maandelijks een column voor de website van Agraaf. Ze maakt sinds eind 2020 deel uit van een maatschap met haar ouders Bianka en Robert en haar jongere zus Emma. Gezamenlijk runnen zij een melkveebedrijf met 80 koeien op 65 hectare grond in Polder Zeevang, een aangewezen Natura 2000-gebied Zeevang in Laag-Holland (NH). Gezien deze hoeveelheid grond zijn Amber en haar familie druk bezig om de extensivering van hun bedrijf nog meer vorm kunnen geven, gekoppeld aan een gezond verdienmodel.

Onlangs behaalde ze haar master Bestuur en Beleid, gericht op de landbouwsector, aan de Universiteit Utrecht. Haar bachelor agrarische economie en beleid had ze daarvoor in Wageningen gedaan. Ze is ook voorzitter bij het Hollands Agrarisch Jongeren Kontakt en adviseur duurzame landbouw bij Schuttelaar & Partners. Amber Laan is te volgen op Twitter: @Amberlaan7.