‘Nulstand muskusratten is het beste’

De conclusie is verrassend omdat de afgelopen decennia de bestrijding altijd gericht is geweest op een zo laag mogelijk en stabiel aantal muskusratten. Die tactiek waarvoor zo’n 400 bestrijders in verschillende delen van het land onder leiding van samenwerkende waterschappen ingezet worden, is wel behoorlijk effectief gebleken. Sinds 15 jaar daalt het aantal vangsten continu; van meer dan 200.000 in 2004 tot ongeveer 62.000 stuks in 1917.

Bij het onderzoek werden in verschillende delen in Nederland drie jaar lang de effecten van drie vormen van bestrijding gevolgd; jaarrond, per seizoen en per object. Die laatste variant waarbij bijvoorbeeld taluds van dijken maar ook gemalen en sluizen worden beschermd tegen graverij blijkt het minst effectief. Een jaarrond bestrijding is daarentegen het meest effectief, zeker als er voldoende uren voor professionele bestrijders beschikbaar zijn.

Wordt er niet bestreden, dan groeit de populatie zoals verwacht heel erg snel. De onderzoekers hebben ook op grond van DNA-vergelijkingen geconstateerd dat muskusratten, op zich geen grote trekkers, zich wel behoorlijk snel via watergangen naar andere gebieden kunnen verplaatsen als daar bijvoorbeeld wel voldoende leefruimte of minder bestrijding is.

De resultaten van de verschillende manieren van bestrijding leiden volgens de onderzoekers vanzelf naar de conclusie dat de allerbeste oplossing een nulstand van muskusratten is. Daarbij wordt ook verwezen naar Vlaanderen waar die nulstand al bereikt is; ‘Muskusratten daar komen nu uit Nederland’. De onderzoekers waarschuwen er ook voor dat de huidige inzet van professionele muskusrattenvangers niet afgebouwd moet worden.

Goed model

Patrick Poelmann, dijkgraaf van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en voorzitter van de waterschapscommissie Muskus- en beverratten is blij met het onderzoek; ,,Door deze studie hebben we een goed model gekregen waardoor we nauwkeuriger voorspellingen kunnen doen over hoe populaties zich ontwikkelen. Ook de hoeveelheid muskusratten in de omgeving speelt een belangrijke rol. Als daar veel muskusratten zitten, zijn ze binnen de kortste keren weer terug.”

,,De uitkomsten van de Veldproef worden meegenomen bij het opstellen van de langetermijnvisie voor het muskusrattenbeheer. Een aanbeveling uit het onderzoek is om de capaciteit van muskusrattenbestrijding niet te snel af te bouwen en om volledige verwijdering van de muskusratten tot de landgrens te overwegen.”

Opdrachtgever voor het onderzoek, dat al in 2013 begon, waren de waterschappen. Die wilden weten welke vorm van bestrijding het meest effectief is maar ook of er goedkopere varianten mogelijk zijn. Ecologisch adviesbureau Altenburg & Wymenga had de leiding van het onderzoek en kreeg steun van Wageningen UR, de Universiteit van Amsterdam en de Zoogdierenvereniging.