“Soepele opstart is reflectie van goed transitiemanagement”

Negatieve energiebalans beperken
De opstart van de lactatie vraagt veel van uw koeien. Om conditieverlies zo veel mogelijk te beperken en een dip in de energiehuishouding te voorkomen, is het belangrijk dat de dieren snel ruwvoer gaan opnemen. “Een smakelijk en energierijk rantsoen tijdens de opstart van de lactatie is daarom van groot belang. Optimaal is een rantsoen met veel koolhydraatrijke voercomponenten zoals zetmeel, weinig eiwit en voldoende structuur Dit zorgt voor actieve koeien met een goede pensvulling, die niet te hard van start gaan wat betreft melkproductie, waardoor het energietekort enigszins beperkt blijft. Daarnaast is het ook belangrijk dat er genoeg kan worden gedronken. Smakelijk, energierijk voer en voldoende wateraanbod zijn dus de formule voor succes in deze fase”.

Calciumrijk rantsoen
Smakelijk en koolhydraatrijk zijn niet de enige eisen. Het voer moet ook voorzien in de juiste mineralen. “Daarvan is calcium een van de belangrijkste”, vertelt Den Toom. “Wie tijdens de droogstand een calciumarm rantsoen heeft gevoerd, heeft er voor gezorgd dat het mechanisme dat de opname van calcium uit de botten regelt, niet ‘lui’ is geworden. Bij het afkalven neemt de behoefte aan calcium enorm toe vanwege het op gang komen van de melkproductie. Eenmaal in lactatie moet het rantsoen dus voldoende calcium bevatten om deze behoefte te dekken. Als onvoldoende calcium wordt bijgevoerd, kunnen dieren ook lijden aan subklinische hypocalcemie oftewel subklinische melkziekte. Bij deze ziekte kunnen de spieren door het calciumtekort niet meer goed functioneren.
Belangrijker is daarnaast nog het effect van hypocalcemie op het afweersysteem van de koe. Bij lage calciumgehaltes in het bloed zullen afweercellen minder goed naar de plek van infectie gaan en zal de kans op het ontstaan van bijvoorbeeld mastitis of baarmoederontseking toenemen”.

Goede monitoring
“Verse koeien moeten een grote inspanning leveren, waardoor ze grote kans lopen op allerlei aandoeningen. Goed management tijdens de droogstand en eerste weken nà afkalven, de zogenaamde Vital 90 Days, helpt de kans op deze aandoeningen te verkleinen”, vertelt Den Toom. “Toch blijven verse koeien erg kwetsbaar. Het is daarom verstandig een aantal zaken goed in de gaten te houden. Bijvoorbeeld de temperatuur, de pensvulling en de kleur en substantie van de mest geven een goede indicatie van de gezondheid van de koe. Scorekaarten kunnen helpen om bij te houden hoe het met specifieke koeien is gesteld, zodat u de dierenarts er op tijd bij kunt halen als dat nodig is.” Daarnaast is het erg nuttig om verse koeien te monitoren op het voorkomen van slepende melkziekte. Door dit te doen kan je sneller ingrijpen als een dier positief test en daarnaast geeft dit ook informatie over het succes van het droogstandsmanagement”.

Slepende melkziekte
Slepende melkziekte, ook wel ketose genoemd, is het gevolg van een te snelle en te grote afbraak van lichaamsvet: “Naast een rechstreeks negatief effect op de melkproductie zorgt het ook voor een verhoogde kans op andere gezondheidsproblemen en een verminderde vruchtbaarheid. Eén van de gevolgziekten is klinische ketose. Ook al denk je dat ketose niet voorkomt, verschillende onderzoeken geven aan dat in Nederland 30-40% van de koeien hieraan lijdt. Monitoren kan helpen om dit in kaart te brengen”, vertelt Den Toom.

Plan voor de transitiefase
“Als veel koeien na afkalven aan de gevolgen van slepende melkziekte lijden, is dit een teken dat er ergens in de transitiefase iets mis gaat”, stelt Den Toom. “In dat geval raad ik aan om samen met de dierenarts nog eens goed naar het management tijdens de droogstand en rond het afkalven te kijken, om zo verbeterpunten naar boven te halen. Een goed plan voor de transitiefase zorgt voor gezonde verse koeien en dat scheelt aanzienlijk in de kosten”.

Benieuwd naar de behoeftes van uw koeien tijdens de andere fases van de Vital 90 Days? Eerder verschenen artikelen over de far off fase, de close up fase en afkalven.