Belasting besparen met meerwaardeclausule!

Bij de overdracht van een melkveebedrijf wordt vrijwel standaard een meerwaardeclausule toegepast. Overname tegen de vrije waarde is meestal niet mogelijk. De clausule kan er dan voor zorgen dat de opvolger niet de vrije waarde hoeft te betalen aan de overdrager. Tegenover de lage overnamesom staat dan wel de verplichting van de opvolger om bij verkoop van het bedrijf binnen een bepaalde termijn, een deel van de opbrengst door te betalen. De begunstigde van die doorbetaling kan de overdrager zelf zijn, maar de overdrager kan bijvoorbeeld ook de andere kinderen aanwijzen als begunstigde. In beide gevallen heeft de overdrager een voorwaardelijke vordering op de opvolger.

Cessie voorwaardelijke vordering
In een bijdrage van 25 juli jongstleden (“Pas op voor de inkomstenbelasting met meerwaardeclausule!”) is aangegeven dat het wat betreft inkomstenbelasting aantrekkelijk kan zijn om de vordering te cederen aan bijvoorbeeld de broers en zussen van de opvolger. Er kan dan geen discussie meer ontstaan over een eventuele belastbaarheid van de doorbetaling bij de overdrager. Cessie van de vordering kan echter ook besparing opleveren van schenk- en/of erfbelasting.

Doorbetaling belast met schenkbelasting?
Gerechtshof Den Bosch deed in januari 2011 een uitspraak over heffing van schenkbelasting bij doorbetaling op grond van een meerwaardeclausule. In de berechte situatie had moeder grond verkocht aan haar zoon tegen taxatiewaarde. Daarbij bepaalde ze dat als de zoon winst zou maken bij verkoop, hij die winst moest delen met de andere kinderen. Het Hof besliste dat doorbetaling aan de andere kinderen geen schenking vormde. Als reden geeft het Hof dat moeder niet verarmt, want de na de grondtransactie ontstane meerwaarde heeft nooit tot haar vermogen behoord. En zonder verarming is geen sprake van schenking. Anders kan het zijn als het gaat om doorbetaling van doorgeschoven stille reserves. In zoverre heeft het doorbetaalde bedrag immers wel tot het vermogen van de overdrager behoord. Mogelijk wordt dan wel een schenking geconstateerd.

Hoe voorkomt cessie heffing van schenkbelasting bij doorbetaling?
De cessie van de vordering kan de schenkingsproblematiek bij doorbetaling van doorgeschoven stille reserves omzeilen. Door de cessie verloopt de doorbetaling aan de kinderen niet meer via de overdrager. De overdrager is na de cessie geen partij meer. Een schenking van de overdrager aan de begunstigde kan dan niet meer worden aangenomen.

Hoe kan cessie heffing van schenk- en erfbelasting voorkomen als de overdrager begunstigde is?
In geval van doorbetaling van voorbehouden stille reserves, wordt de overdrager niet belast met inkomstenbelasting. Dan kan de cessie toch voordeel opleveren. Als door de cessie de doorbetaling niet in het vermogen van de overdrager terecht komt, is het ook niet nodig dit vermogen via schenken en/of erven bij de volgende generatie terecht te laten komen. En dat kan besparing opleveren van schenk- dan wel erfbelasting.

Conclusie
De voorwaardelijke vordering cederen betekent dat er geen discussie meer kan ontstaan over eventueel verschuldigde schenkbelasting bij de begunstigde en ook niet over inkomstenbelasting bij de overdrager. In de situatie dat de overdrager zichzelf heeft aangewezen als begunstigde kan de cessie worden ingezet als belastingvrije vermogensoverheveling. Met de cessie kan dus belasting kan worden bespaard.

Tot slot
Bedenk dat de overdrager door de cessie van de vordering geen recht meer heeft op een eventuele doorbetaling. Niet in alle situaties is dat wenselijk. Laat u dus goed voorlichten over de voors en tegens van cessie in uw specifieke situatie.

Bert Doornekamp, belastingadviseur, 088 2531400, bdoornekamp@alfa.nl
Alfa heeft 31 vestigingen in Nederland www.alfa.nl