Pas op voor de inkomstenbelasting met meerwaardeclausule!

Bij de overdracht van een melkveebedrijf wordt bijna standaard de meerwaardeclausule toegepast. Die clausule wordt ook wel meerwaardebeding of anti-speculatiebeding genoemd. Het voordeel is dat de opvolger meestal minder kan betalen dan de vrije waarde. Tegenover de lage overnamesom staat wel een verplichting van de opvolger. Bij verkoop van het bedrijf binnen een bepaalde termijn moet hij een deel van de opbrengst doorbetalen. De begunstigde van die doorbetaling kan de overdrager zelf zijn. Maar de overdrager kan bijvoorbeeld ook de andere kinderen aanwijzen als begunstigde. Wat zijn de consequenties van de meerwaardeclausule voor de inkomstenbelasting?

Is de doorbetaling aftrekbaar?
Belangrijke rechtspraak daarover stamt uit 1999. Een opvolger heeft fiscaal geruisloos het melkveebedrijf van zijn ouders overgenomen. Hij hoeft niets voor het melkquotum te betalen. Wel moet hij een bedrag doorbetalen aan zijn broers, als hij binnen een bepaalde termijn het quotum verkoopt. Vervolgens verkoopt hij inderdaad binnen die termijn. De opvolger is van mening die doorbetaling voor hem fiscaal aftrekbaar is. Het Gerechtshof Amsterdam bepaalt echter dat de doorbetaling slechts fiscaal aftrekbaar is voor de waarde die is aangegroeid na de bedrijfsovername. Doorbetaling zou wel aftrekbaar zijn in situaties waarin niet fiscaal geruisloos is overgedragen.

Ontvangst belast?
Maar hoe het zit nu met de belastbaarheid aan de kant van de overdrager? Van belang is in welke box de voorwaardelijke vordering thuishoort. Rechtspraak is daar nog niet over, in de fiscale literatuur zijn de meningen verdeeld. Bij de indeling in box 1 wordt de doorbetaling bij de overdrager belast, voorzover de doorbetaling bij de opvolger aftrekbaar is. Box 3 leidt tot het onbelast blijven van de doorbetaling. Beide opties zijn echter verdedigbaar.

Overdragen rechten uit meerwaardeclausule
Het is dus niet helder in welke box de voorwaardelijke vordering hoort. Er is echter wel een manier om box 1 uit te sluiten. De overdrager kan namelijk met een akte van cessie de voorwaardelijke vordering overdragen aan bijvoorbeeld de broers en zussen van de opvolger.

Resultaat overdracht
Het resultaat van de cessie is dat de overdrager hoogstens belast kan worden over de waarde van de vordering ten tijde van de cessie. Bij degene aan wie de vordering is overgedragen komt deze in principe terecht in box 3. Daarmee blijft een eventuele uitkering op grond van de meerwaardeclausule onbelast. Maar overdracht kan meer voordelen opleveren. Daarover meer in een volgende bijdrage.

Voor meer informatie kunt u contact met ons opnemen.
Bert Doornekamp, Belastingadviseur, 088 2531400, bdoornekamp@alfa.nl

Alfa heeft 31 vestigingen in Nederland.
www.alfa.nl

Tekst: Bert Doornekamp