Inval Van der Ploeg: wraakactie NVWA, of gerechtigheid?

Meerdere bussen met politie, ambtenaren van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, medewerkers van AB Vakwerk in Friesland, meerdere vrachtwagenchauffeurs met grote opleggers en een dierenarts deden mee aan de inval op het melkveebedrijf van Van der Ploeg.

Vader en zoon Van der Ploeg en een medewerkster blokkeerden de toegang tot het erf, zij wilden niet meewerken aan de inbeslagname van tweehonderd van hun driehonderd koeien. De drie werden door de politie afgevoerd.

Dwangsom

Al eerder kwam de topfokker in aanvaring met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Begin 2016 werd de veehouder een dwangsom opgelegd, die kon oplopen tot 98.000 euro. Ook toen constateerde de NVWA een ontoelaatbare overbezetting van vee. Echter, In een procedure voor het College van Beroep voor het Bedrijfsleven kon dit volgens de rechter niet hard worden gemaakt. De fokker ontkwam daarmee aan de dwangsom.

Speculaties op sociale media

Op sociale media wordt nu druk gespeculeerd of de inval een wraakactie zou zijn van de Voedsel- en Warenautoriteit. Een greep uit de reacties: „De kans dat de koeien verwaarloosd zijn acht ik klein. Afrekening NVWA vanwege overbezetting?”

En: „Ik denk hier dus aan wraakneming van de NVWA. Ik verwacht dat ook de NVWA hier op zijn bek gaat. NVWA had dus wel controle, maar verloor een rechtspraak. Alleen nu lappen ze hun eigen verloren rechtspraak aan hun laars! Wie is er baas ? NVWA of de rechter? Het zal mij niet verbazen dat de koeienopvang rekening naar NVWA gaat, eigen schuld dikke bult dus."

'Dierenwelzijn in het geding'

Woordvoerder Tjitte Mastenbroek van de NVWA wijst de suggestie van wraak echter resoluut van de hand. De NVWA-inspecteur heeft geconstateerd dat het dierenwelzijn op het bedrijf in het geding was, aldus Mastenbroek.

Volgens regels van de inspectiedienst moet er in een ligboxenstal voldoende ruimte zijn voor alle koeien. De dieren moeten per dag 11 tot 15 uur kunnen liggen in een schone, droge ligplaats. Op het bedrijf van Van der Ploeg zou sprake zijn van 80 procent overbezetting. De inspecteur zou 2 á 3 wachtende dieren per ligplaats hebben vastgesteld, zegt Mastenbroek. „Er was sprake van een schrijnende situatie. Daar treden we altijd tegen op.”

Koeien naar opslaghouder

Dat optreden gebeurde vrijdag 22 april. Een dierenarts heeft alle koeien gekeurd. De meest hulpbehoevende dieren zijn in opdracht van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland meegenomen naar een zogeheten opslaghouder. Daar mag de fokker de dieren komen ophalen, zegt de NVWA, ‘mits hij voldoende stalruimte met ligplaatsen bijbouwt en de rekening betaalt.’

In februari werd de melkveehouder door het College van Beroep voor het Bedrijfsleven in het gelijk gesteld. De kans dat dit nu weer gebeurt, acht Mastenbroek klein.

„Destijds werd in de procedure alleen gekeken naar het aantal ligplaatsen. Dat daar een tekort aan was, was niet hard te maken. Er werd niet gekeken naar schone, droge omstandigheden in de stal. Inmiddels constateren we tekortkomingen op het gebied van dierwelzijn en diergezondheid. Daar moeten we als instantie tegen optreden.”

Ligplaatsen niet wettelijk vastgesteld

Van der Ploeg kwam eerder dit jaar onder de dwangsom uit, omdat het College van Beroep voor het Bedrijfsleven niets hard kon maken. Ten eerste is er nergens wettelijk vastgelegd hoeveel ligplaatsen er aanwezig moeten zijn in combinatie met het aantal dieren. Ten tweede kon de NVWA volgens het College onvoldoende wetenschappelijk onderbouwen dat het voor koeien noodzakelijk is om een eigen ligplaats te hebben.

Of het nu wettelijk wel of niet is vastgelegd; de sector stelt zelf ook eisen op dit gebied. Verschillende zuivelfabrieken accepteren het niet wanneer melkveebedrijven over onvoldoende ligplaatsen beschikken. In de regel wordt een overbezetting van maximaal 10 procent getolereerd. Al toonde Amerikaans onderzoek aan dat een dergelijk tekort aan ligplaatsen al tot een forse toename van kreupelheid lijdt.

Ook het Nederlandse Uiergezondheidscentrum vestigde in 2007 de aandacht op het aantal ligplaatsen op een melkveebedrijf. Het UGCN adviseerde 0 procent overbezetting voor een zo gezond mogelijke veestapel.

Boerentrots

Op het internetforum Prikkebord reageren boeren fel op het bericht dat Van der Ploeg te veel dieren hield in zijn stal. Het stuit boeren duidelijk tegen de borst dat hun collega in het nieuws komt met een imagogevoelige kwestie.

„Iedereen weet toch hoeveel boxen er in zijn stal zitten? Nou zoveel koeien horen er dus in.” Of:„Het is maar net wat je normaal vindt.” Meerdere reacties gaan in op de oorzaak van de overbezetting. „Hij heeft een stal voor 200 en straks fosfaatrechten voor 400, geweldig toch dit beleid.”

'NVWA laat tanden zien'

Van der Ploeg had het in 2005 ook al aan de stok met de NVWA. Ook toen werden tientallen koeien, land en bedrijfsgebouwen in beslag genomen. Dat was een uitvloeisel van een financieel geschil tussen Van der Ploeg en een compagnon over een stuk grond dat hij had gekocht in de buurt van Brussel (België).

Een reactie op internet luidt daarom nu: „Goede zaak dat de NVWA zijn tanden een keer laat zien. Van der Ploeg is één van de voorbeelden van boeren die het erop aan laten komen en wegkomen met hun verkeerde daden. Nu heeft de overheid eindelijk opgetreden en dat signaal is sterker dan alle gedoe hiervoor.”

Amerikaans Comboy achtig

Toch zijn er ook collega’s die het voor Van der Ploeg opnemen. „Als topfokker weet hij echt wel wat een koe aan goede zorg toekomt. Daarbij komt nog dat deze koeien ondanks een hoge bezettingsgraad niet verwaarloosd zijn. Dan gaven ze niet 9287 kilo melk met 4 procent vet, 3,52 procent eiwit. Dit zijn zeer goede productiecijfers van 2014. 540 koeien met een leeftijd van 4 jaar en 11 maanden."

Van der Ploeg boert alleen een beetje 'Amerikaans Cowboys achtig', schrijft dezelfde veehouder. „Maar die boeren zijn er wel meer, nu het melkquotum er af is. Misschien moet de NVWA nog een beetje aan zijn harde mentaliteit van 'niet zeuren, maar hard werken ' wennen.”