NCTV: 'Aansluiting complotdenkers kan boerenprotest verharden'
De NCTV stelt een paar keer per jaar het dreigingsniveau vast naar aanleiding van een globale analyse van de nationale en internationale terroristische dreiging tegen Nederland. Het niveau is maandag vastgesteld op drie van de vijf. Dit betekent dat de kans op een terroristische aanslag 'aanzienlijk' is. Sinds 2019 is dit niveau niet meer gewijzigd. De aard van de terroristische dreiging is wel veranderd: deze is in en tegen Nederland de afgelopen jaren veelzijdiger en meer diffuus geworden.
Geen extremisme
In de recente analyse gaat de NCTV ook in op het protest dat eind juni werd gehouden na de bekendmaking van de stikstofplannen. Hoewel het merendeel van het protest volgens de NCTV vreedzaam en binnen de grenzen van de wet verliep, was er ook sprake ernstige strafbare feiten door boeren. Snelwegblokkades, asbestdumping, brandstichting, vernieling en geweld tegen ordehandhavers worden daarbij als voorbeelden genoemd.
Onder de boeren is er echter geen sprake van extremisme: acties komen niet voort uit een bepaalde ideologie. Ook zijn deze er niet op gericht om diepgrijpende veranderingen in de samenleving te realiseren die een gevaar vormen voor de democratie. Wel kunnen ze de rechtsorde aantasten. Als voorbeeld noemt de NCTV het ondermijnende effect dat ontstaat bij intimidatie en bedreiging van bestuurders en volksvertegenwoordigers.
Verschillende groepen
Bij de boerenprotesten zijn er sprake van verschillende groepen die los van elkaar en zonder afstemming, strategie of coördinatie protesteren. De NCTV ziet bij de acties drie groepen. De eerste zijn boeren die rechtstreeks door de kabinetsplannen worden getroffen en dus daarom protesteren. De tweede zijn boeren die niet direct door de kabinetsplannen worden geraakt en andere symphatisanten die zich met de boeren nauw verbonden voelen. Deze groep wordt soms ook gedreven door anti-overheidsgedachten. De derde en laatste groep zijn anti-overheidsprotesteerders en- extremisten, complotdenkers en in mindere mate rechts-extremisten die aansluiting zoeken bij het boerenprotest. Zij zien het stikstofbeleid als onderdeel van een kwaadaardige onderdrukkende agenda die het Rijk zou nastreven.
In het onderscheid tussen de groepen is er geen harde grens. Sommige groepen kunnen in elkaar overvloeien. Het is ook niet altijd duidelijk wie achter specifieke acties zit; protesterende boeren of anti-overheidsactievoerders.
Boeren nemen werkwijze anti-overheidsbewegingen over
De aansluiting van anti-overheidsextremisten en complotdenkers bij het stikstofprotest kan verharding in de hand werken, vindt de NCTV. Op enkele uitzonderingen na lijken de meeste boeren niet open te staan voor bemoeienis van anti-overheidsextremisten en rechts-extremisten. Ook blijkt er tot op heden geen samenwerking tussen protesterende boeren en extremistische groepen te zijn.
Wel lijkt het alsof delen van de boerenprotestbeweging de werkwijze van de anti-overheidsbeweging overnemen. Een toenadering acht de NCTV in de toekomst daardoor wel mogelijk vanwege de raakvlakken van boeren met anti-overheidsextremisten. Zo gebruiken sommige protesterende boeren dezelfde termen in hun communicatie als anti-overheidsdemonstranten.
Jihadisme grootste bedreiging
Het huidige dreigingsniveau drie betekent dat een terroristische aanslag in Nederland voorstelbaar is. In ons land zijn er groepen en personen die radicaliseren of geradicaliseerd zijn en zij kunnen daardoor een bedreiging vormen tegen de nationale veiligheid. De NCTV heeft momenteel echter geen concrete aanwijzingen dat geradicaliseerde personen een aanslag voorbereiden.
In de laatste analyse noemt de NCTV het jihadisme de grootste terroristische dreiging. Maar, de dreiging vanuit deze beweging in Nederland en de ons omringende landen is sinds het vorige decennium wel afgenomen. Met de opkomst van het rechts-extremisme zijn terroristische aanslagen vanuit dit gedachtegoed ook voorstelbaar geworden. Daarnaast kan geloof in complottheorieën binnen het radicale anti-overheidsprotest aanleiding geven tot extremistisch en zelfs terroristisch handelen.
