Piek in aantal bedrijven met salmonella

Sinds 2008 stimuleren zuivelondernemingen landelijk de aanpak van salmonella. Er is volgens Weber nu veel vooruitgang geboekt op het beheersen van de infectieziekte: „Het aantal melkveebedrijven met ongunstige tankmelkuitslagen is de laatste jaren sterk afgenomen." Toch blijkt ieder najaar weer een piek in het aantal bedrijven met ziekteverschijnselen van salmonellose. Weber gaat in op de verschillende insleeproutes en risico’s van de zoönose die ook dit jaar weer extra aandacht vraagt.

Symptomen

Een koe met salmonellose is te herkennen aan de volgende symptomen: koorts en diarree of verwerpen en in sommige gevallen sterfte. Besmette kalveren laten koorts, diarree, longklachten die lijken op longontsteking en soms een bloedvergiftiging zien.

Insleep

De insleep van de infectie kent meerdere routes. Weber: „Op de eerste plaats speelt de aanvoer van runderen en mest de belangrijkste rol. Besmette dieren verspreiden de infectie verder in het koppel.” Andere verspreidingsroutes zijn oppervlaktewater, ongedierte en mensen of machines die in contact komen met mest.

Een besmette koe met diarree scheidt enorme aantallen bacteriën uit en besmet niet alleen de dieren om haar heen, maar bijvoorbeeld ook het weiland en het drinkwater. Via materiaal en laarzen wordt de bacterie verder over het gehele bedrijf verspreid.

Op een besmet bedrijf kan de bacterie zich in communicerende waterbakken verplaatsen van de één naar de andere diergroep in een stal. Via oppervlaktewater kan de ziekte zich ook verspreiden naar bedrijven in de buurt. Dat risico is te beperken door geen oppervlaktewater te verstrekken als drinkwater.

Aanpak

Er zijn volgens Weber goede mogelijkheden om het risico op insleep van een salmonellabesmetting te beperken. „ Mensen of machines die van het ene naar het andere bedrijf gaan, brengen een risico met zich mee. Het is niet makkelijk maar zorg ervoor dat werktuigen zo goed mogelijk schoon zijn. Zo kan een loonwerker die mest rijdt zijn tank doorspoelen voordat hij naar het volgende bedrijf gaat. Reinig ook de buitenkant en wielen. En denk na over het gebruik van percelen. Weidt geen vee op percelen waar vlak daarvoor mest op is uitgereden, gebruik ook dat gras niet als vers voer voor zomerstalvoedering. Zo beperk je als veehouder risico’s.”

Infectie moet doodlopen

„Minstens zo belangrijk is de inrichting van het bedrijf”, aldus de dierenarts. „Richt het bedrijf zo in dat een infectie zich zoveel mogelijk doodloopt. Het betekent dat de verschillende leeftijdsgroepen gescheiden gehuisvest moeten worden. Zo verminder je het risico op een grote uitbraak.”

Weerstand

Ook een goede weerstand tegen salmonella vermindert de kans op een ziekte-uitbraak. Kalveren met al een infectie onder de leden, lopen kans op een menginfectie. Runderen die kampen met een chronische leverbotinfectie hebben bijvoorbeeld meer kans op ziekteverschijnselen bij een salmonella-infectie, en verspreiden de salmonellabacterie langer.

Bestrijding

Weber legt uit dat melkveebedrijven al drie keer per jaar op salmonella laten controleren tijdens een tankmelkonderzoek. Maar hij waarschuwt veehouders om ook alert te zijn op symptomen die wijzen op een mogelijke nieuwe besmetting. „Hoe sneller je kunt ingrijpen, hoe effectiever de maatregelen.” Besmette bedrijven kunnen hier een up-to-date protocol van de GD downloaden waarin staat beschreven hoe om te gaan met salmonella.