NMV lijnrecht tegenover zuivelorganisaties betreffende KringloopWijzer

Met ingang van 1 januari 2016 moeten alle melkveehouders in Nederland voor hun bedrijf de KringloopWijzer op laten stellen. Dit is een van de maatregelen die de samenwerkende partijen in de zuivelketen, eerder dit jaar aankondigden.

Sectorpartijen

De volgende partijen hebben zich aangesloten bij het samenwerkingsverband: LTO Nederland, de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO), het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK), de Nederlandse Vereniging Diervoerderindustrie (Nevedi) en de Vereniging van Accountants- en Belastingadviesbureau’s (VLB). De sectorpartijen hopen zo ontwikkelingsruimte voor de melkveehouderij te behouden.

Standpunt NMV: ‘Boeren kapot gereguleerd’

Boeren aangesloten bij de NMV kwamen gisteren bijeen tijdens een informatieavond over de KringloopWijzer. Daar spraken externe deskundigen over de voor- en nadelen van het rekensysteem. Frank Verhoeven van Boerenverstand, Paul Bodden van Hekkelman Advocaten en Lubbert van Dellen van VLB, lichtten ieder vanuit hun eigen expertise de consequenties van de invoering van de KringloopWijzer toe. Volgens NMV-voorman Harm Wiegersma spraken de deskundigen positief over het gebruik van dit systeem, maar kregen zij de zaal niet mee. „Uiteindelijk stemden onze leden tegen verplichte invoering. De boeren zijn al kapot gereguleerd, we pleiten voor minder regeldruk.”

Bonus-malussysteem

Wiegersma pleit voor een bonus-malussysteem. „Boeren moeten zelf kunnen beslissen of de KringloopWijzer interessant is om mee te werken. Wij zien wel wat in een bonus-malussysteem. Boeren die goed resultaat boeken krijgen dan een bonus, anders is er geen voordeel.”

Tijdsdruk

Al in juni was bekend dat de KringloopWijzer op 1 januari 2016 verplicht wordt. Of het geluid van de NMV mosterd na de maaltijd is? Volgens Wiegersma niet: „De leden spreken nu tegen en dat geluid gaan we laten horen bij de andere zuivelpartijen. Het systeem waarmee zij willen werken is nog niet waterdicht. We willen dat de boeren gehoord worden, dat er alsnog verandering komt.”

Opmerkelijk

Mark Heijmans, programmamanager bij Nevedi, noemt het standpunt van de NMV verrassend. „Het leek er tot vandaag op dat de NMV de KringloopWijzer steeds positiever ging bekijken. Niet voor niets lieten zij deskundigen spreken op de informatieavond betreffende dit onderwerp.”

Volgens de deskundigen zit er al een bonus-malusregeling in de huidige KringloopWijzer. De rekenmethode is anders dan de BEX-methodiek. Heijmans legt uit dat het gebruik van de KringloopWijzer op velerlei bedrijven voordeel oplevert. „Het systeem brengt in beeld wat er onder de staart van de koe vandaan komt, zoals de BEX dat deed en waarmee voordeel te behalen viel. Maar naast wat er uit de koe komt, zien veehouders nu ook wat zij onttrekken uit de grond en hoe ze efficiënter met voer om kunnen gaan. Dat levert inzicht en euro’s op. De Kringloopwijzer is een handig, serieus en goed ontwikkeld managementsysteem.”
Heijmans: „De enkele boer die negatief uitkomt, wordt in geen geval afgestraft. Diegene is alleen tijd kwijt. Maar ook voor deze groep boeren is er voordeel. Volgens mij is het verkregen inzicht namelijk ook heel wat geld waard.”

Scenario zonder KringloopWijzer

Heijmans legt uit wat de toegevoegde waarde is van de KringloopWijzer en waarom dat destijds in het convenant is vastgelegd. „Als we geen KringloopWijzer hadden ingevoerd, dan zou staatssecretaris Sharon Dijksma ons als sector denk ik, dierrechten hebben opgelegd. Dat zou betekenen dat iedere boer die ook maar iets wil uitbreiden, een vol dierrecht moet aankopen, een onwenselijke situatie dus. Met behulp van de KringloopWijzer kunnen bedrijven zonder extra rechten te kopen, nu wel meer meest uitrijden, of meer mest aanvoeren en zo zijn er nog andere voordelen te benoemen.” 

Hulpmiddel

Lubbert van Dellen, regiodirecteur Accon avm, snapt het pijnpunt dat de boeren aanstipten tijdens de NMV-bijeenkomst. Maar zegt daarop het volgende: „Er komt veel pijn op de sector af, naast de lagere melkprijs. Denk aan de meststoffenwet, AMvB grondgebonden groei, Melkveewet en de nog in te voeren fosfaatrechten. Ons doel is enkel en alleen dat we een middel op tafel leggen voor melkveehouders om de pijn die uit de wetgeving komt te verzachten. Tegelijk geeft dit ook nog kansen voor rendementsverbetering.” Van Dellen benadrukt dat de KringloopWijzer als middel een goede uitkomst biedt voor de bedrijven die het gebruiken en dat de pijn van de NMV vooral zit in het feit dat dit middel verplicht wordt gesteld.

Wiebren van Stralen, LTO-beleidsadviseur mest en milieu reageert op de berichtgeving van de NMV: „De NMV zat niet in het samenwerkingsverband van de KringloopWijzer, zij waren dus geen onderdeel van de afspraken die NZO, LTO, Nevedi en VLB hebben gemaakt eerder dit jaar. Daarom is de NMV ook niet verplicht om zich te binden aan wat we hebben afgesproken over de Kringloopwijzer. De reactie is vanuit hun eerdere standpunt prima te begrijpen, het verandert alleen niets aan de afspraken.” Van Stralen voegt toe dat de verplichte Kringloopwijzer voor alle bedrijven niet uit de lucht komt vallen. Als opvolger van het convenant Voerspoor is de overeenkomst over de KringloopWijzer inmiddels al een poos geleden aangekondigd. „In het Zuivelplan van 2013 is opgenomen dat er een 'Early Warning' voor de fosfaatproductie zou worden gestart en dat als daartoe aanleiding was, er sprake zou zijn van een drietal maatregelen. Die maatregelen waren de fosfaatheffing, aanscherpen van het P-gehalte in voer en het verplichten van de Kringloopwijzer voor alle bedrijven. Dit voorjaar bleek dat het met de fosfaatproductie dermate hard ging, dat twee van deze maatregelen ook zijn doorgevoerd per 1 juli.”

Tegen verplichting

Geluiden dat de KringloopWijzer nog niet geschikt is voor gebruik, spreken deskundigen Van Dellen, Heijmans en Van Stralen allen tegen. De LTO-adviseur zegt: „Het pijnpunt is dat veel extensieve bedrijven de verplichting niet willen. Dan worden er allerlei argumenten bijgehaald om dat kracht bij te zetten. Dat het programma niet werkt, is niet waar. De KringloopWijzer zoals vandaag op de computer is te gebruiken, is de voorloper van de database die straks gaat draaien. Het grote verschil is dat vandaag alles ingevuld moet worden, terwijl de centrale database dat straks voor 90 procent automatiseert. Als boer hoef je alleen een aantal missende gegevens aan te vullen en databronnen te koppelen. De boer blijft eigenaar van de eigen data en kan naar believen exporteren naar andere partijen, zodat veel gegevens die je vandaag nog moet kopen ook beschikbaar komen voor bijvoorbeeld het managementsysteem.”

Basis blijft forfaitaire norm 

Van Stralen over de berichtgeving van de NMV: „De NMV is na 2 juli stevig veranderd van bestuur en standpunt. Ik kan er begrip voor opbrengen, echter de aanleiding tot de afspraken was wel dat er koerechten zouden komen als de sector zelf niet met een sluitend systeem zou komen voor de Kringloopwijzer. Vanaf juli is er voor ieder bedrijf een letterlijke begrenzing door fosfaat en ammoniak, mensen die nu hard roepen dat ze dat niet willen, kunnen in de komende jaren het inzicht in die grenzen voor hun eigen bedrijf nog weleens hard nodig hebben. Voor de beeldvorming zit het vooral vast op onbekendheid en spookverhalen."

Het is een inspanningsverplichting, maar geen verplichting om te gebruiken bij de mestboekhouding. In de Meststoffenwet blijft de basis dat je mag rekenen met forfaitaire normen, afwijken via de Kringloopwijzer is een vrije keuze. Je kunt op sectorniveau geen afspraken maken op dossiers als ammoniak en fosfaat als we niet weten waar we staan. Een goede borging is straks net zo goed van belang voor de boer die meer wil mogen bemesten, weidegang wil benutten voor z'n vergunning of de sleepvoet wil blijven gebruiken. Vandaag overschrijden we het fosfaatplafond, morgen hebben we het over het overschrijden van het ammoniakplafond. Als we niet zelf ingrijpen, gebeurt dat op beleidsniveau en dat doet nog veel meer pijn.”