Indicator ontdekt voor weerbaarheid melkvee

Vijf jaar lang volgde een team van onderzoekers van de GD, CRV en de Wageningen Universiteit, koeien van 29 melkveebedrijven. De veehouders hielden van alle koeien gezondheidsgegevens bij en onderzoekers keken in het laboratorium naar relaties met metingen in melk- en bloedwaarden. In de melk en het bloed is gekeken naar natuurlijke antilichamen (NAb), genaamd IgG-KLH en IgM-KLH. Uit eerdere studies bleek dat deze antilichamen mogelijk een voorspelling geven op de levensduur van koeien.

Biomarkers voor weerstand

Onderzoekers stelden zichzelf de vragen: Waar komen die NAbs vandaan? Welke cellen maken NAbs, zijn ze te meten en zijn er naast NAbs andere alternatieve biomarkers die wat zeggen over de weerstand van de melkkoe?
NAbs blijken een onderdeel te zijn van het aangeboren immuunsysteem, de natuurlijke afweer van de koe. Uit onderzoek blijkt ook dat het niveau van de NAbs onder koeien verschilt. Veehouders gaven tijdens het onderzoek aan welke dieren ‘minder weerbaar’ waren en welke dieren te maken hadden met gezondheidsproblemen. Die gegevens werden door de onderzoekers vergeleken met de gezondheidsregistraties en de gemeten bloed/melkwaarden. Uiteindelijk bleek dat één op de drie koeien vooraf gekenmerkt als ‘hoog risico’, ook daadwerkelijk gezondheidsproblemen kreeg.

Alternatieve biomarkers

Niet alleen in het immuunsysteem, maar ook in eiwitten in de melk is verschil gemeten tussen hoog- en laagweerbare koeien. Eén immuun-gerelateerd eiwit werd geselecteerd als potentieel biomarker. Dit eiwit is in meerdere mate aanwezig als koeien last hebben van klauwproblemen, opstartziekten en het herhaald optreden van aandoeningen.

Erfelijk

Onderzoekers zien een relatie tussen de erfelijkheid van natuurlijke antilichamen en de levensduur van koeien. Voor 20 tot 25 procent blijken NAbs erfelijk overdraagbaar. Om een vergelijking te maken. De hoogtemaat meet 60 procent overdraagbaarheid en vruchtbaarheid slechts drie procent. De onderzoekers van het project ‘Weerbaar Vee’, verwachten dat de Nab erfelijkheid gebruikt kan gaan worden om op jonge leeftijd kalveren te selecteren op duurzaamheid. Op dit moment is het mogelijk om de NAb te meten. Toch blijkt het in de praktijk lastiger voor boeren. In de tankmelk of MPR is nog geen test voorhandig. Ook in het bloed is nog geen simpele test voorradig. Onderzoekers geven aan nog een vervolg onderzoek te willen starten. Theo Lam Gezondheidsdienst voor Dieren: „Het NAb vergelijkbaar met het celgetal, het is een parameter. De toegevoegde waarde moet zich nog bewijzen. Maar net als met het celgetal en mastitis zullen we in de toekomst veel hebben aan deze kennis."

Levensduur 198 dagen langer

Uit het onderzoek komt een verschil in levensduur van de 10 procent koeien met het laagste Nab niveau en met de 10 procent hoogste NAb, is 198 dagen. Dierenarts Sanne Carp-van Dijken, betrokken bij het project, gaf de boeren advies tijdens het onderzoek om de NAb niveaus van koeien naar een lager niveau te brengen. Ze probeerde de weerbaarheid van koeien te verbeteren. „In de toekomst kunnen we fokken op weerbaarheid van koeien. Maar gezond vee valt of staat met goed management. Enkele kleine puntjes verbeteren hebben al een groot effect. Denk aan het verbeteren van de pensvulling en de conditiescore van koeien.”
De drie belangrijkste praktische maatregelen die Carp- van Dijken melkveehouders wil meegeven zijn:
- Het verbeteren van de voeropname in de transitieperiode.
- Het droogstandsrantsoen verschralen.
- Geen restvoer meer aan de droge koeien voeren.