Petitie: 'Knelgevallen fosfaatrechten vergelijkbaar met toeslagenaffaire'

Het fosfaatreductieplan van oud-staatssecretaris Van Dam, in 2017, en de daaropvolgende toekenning van fosfaatrechten heeft honderden melkveehouders in ernstige financiële problemen gebracht. Melkveehouders die nieuwe stallen hadden gebouwd, konden deze niet volzetten en daarmee ook hun investeringen niet afbetalen. Het ministerie had maar een zeer beperkte knelgevallenregeling opgezet en bedrijven die daarbuiten vielen, moesten hun gelijk maar halen bij de rechter. Nu, vier jaar later, zijn verschillende zaken daar nog steeds niet afgesloten.

De Kamerleden kregen de persoonlijke verhalen te horen van enkele van de boeren die door de regeling ernstig in de problemen zijn geraakt. „Niet enkel in financieel opzicht, maar ook in geestelijk opzicht“, stellen de aanbieders van de petitie. „Een toekomst in duigen, een schuldenlast die ondraagbaar is, en het gevoel snoeihard gestraft te worden terwijl je de wetgeving hebt gevolgd.“ Wat extra wrang is, is dat juist deze groep boeren had geïnvesteerd in duurzame stalsystemen die onder andere helpen bij de ammoniakreductie.

Toeslagenaffaire

Jacobine Kroon van A&S Advocaten, die veel van deze melkveehouders bijstaat, trekt in een brief de vergelijking met de toeslagenaffaire. „De minister, die de fosfaatrechten toekende, liet de evenredigheidstoets over aan het CBb, het CBb gaf aan dat de wet geen ruimte liet voor de evenredigheidstoets“, schetst zij de situatie. „Net als bij de kindertoeslagen heeft de wetgever bij de uitvoering van het fosfaatrechtenstelsel weinig ruimte geboden aan de rechter voor maatwerk voor individuele gevallen. Daar komt bij dat het ministerie zich bij het College van Beroep tot het uiterste heeft ingezet om de interpretatieruimte zo klein mogelijk te houden.“ De brief is door meerdere advocaten ondertekend.

De boeren vragen in de petitie om een gedeeltelijke ontheffing van het fosfaatrechtenstelsel en/of financiële compensatie voor getroffen melkveehouders.

Geen valse hoop

„Die verhalen kwamen hard binnen“, vertelde SGP-Kamerlid Roelof Bisschop, een van de Kamerleden die de petitie in ontvangst nam. „Je weet het allemaal, maar je wordt toch nog eens met de neus op de feiten gedrukt. Dit kan niet met een schouderophalen worden afgedaan.“

CDA’er Derk Boswijk, die onlangs samen met o.a. Bisschop in een motie gevraagd had om coulance voor deze knelgevallen, ziet in de affaire een gebrek aan de menselijke maat, en een overheid die te zakelijk opereerde. „We hebben hier volgende maand een debat over“, geeft hij aan. „Ik hoop dat er dan op een of andere manier compensatie komt voor deze boeren, maar ik ben bang om ze valse hoop te geven.“