Driehonderd EU-boeren per dag beëindigen hun bedrijf

Dat schrijven het Vlaamse Infocentrum Land- en Tuinbouw en het Vlaamse Mondiaal Magazine. Joris Relaes, administrateur-generaal van het Belgische Instituut voor Landbouw, Visserij en Voedingsonderzoek (ILVO) licht toe wat er mis is met de marktsituatie van de gemiddelde landbouwer: „De boer is aan beide kanten ‘prijsnemer’. Zaden en bestrijdingsmiddelen moeten ze kopen van enkele grote multinationale bedrijven, die meer marktmacht hebben, omdat ze met zo weinigen zijn. Als boeren hun producten verkopen, komen ze dan weer tegenover enkele supermarktketens te staan, die hen lage prijzen kunnen opleggen.”

Relatief kleinschalige bedrijven

De EU telt nog tien miljoen landbouwers, van wie ruim een op de drie in de nieuwste lidstaten Roemenië en Bulgarije woont. Dat betekent dat – gebaseerd op het totale inwonersaantal van de EU in 2017 – ongeveer twee procent van de EU-burgers zijn brood verdient als landbouwer. Nog steeds veel meer dan bijvoorbeeld in Amerika, waar landbouwbedrijven veel grootschaliger zijn en het gezinsbedrijf minder vanzelfsprekend is.

Een verklaring voor het grote aantal EU-boeren is het feit dat in Europa vroeger vrijwel de gehele bevolking landbouwer was. De huidige boeren zijn nazaten van die landbouwers. In Amerika is de landbouw na kolonisering begonnen. Een andere verklaring voor de vele – relatief kleinschalige gezinsbedrijven in de EU – is het gemeenschappelijk landbouwbeleid van de EU, dat sinds 1962 boeren financieel ondersteunt. Jaarlijks gaat 60 miljard euro naar de Europese boer, waarvan 45 miljard als directe betalingen en 15 miljard voor plattelandsontwikkeling.

Milieuvriendelijkere EU-boeren

Dat GLB richtte zich de laatste jaren onder steeds meer op een milieu- en diervriendelijker landbouwbeleid. Dat beleid heeft effect, aldus het Europese Milieuagentschap. „Door een afname van de veestapel, een doeltreffender gebruik van meststoffen en een beter beheer van dierlijke mest, zijn in de landbouw de broeikasgasemissies tussen 1990 en 2012 met 24 procent gedaald. De landbouw in de rest van de wereld vertoont juist een omgekeerde ontwikkeling.”

Om die relatief milieuvriendelijke EU-boer een toekomst te bieden, moet er volgens François Huyghe van de Vlaamse Boerenbond wat veranderen: „Er moet eindelijk iets gedaan worden aan de gebrekkige marktmacht van de boer, door ons een uitzondering te gunnen op de mededingingswet.”