Column: Stikstofaanpak moet over een andere boeg

Vandaag is aangekondigd dat de veevoermaatregel van tafel gaat, maar de stikstofproblematiek blijft. Minister Schouten wil boeren nog wel een kennisvoucher van 1.500 euro geven om aan de stikstofverliezen te werken. Dat is een aanfluiting en bovenal een gemiste kans, zeker na alle boerenprotesten en het feit dat juist de landbouw al zoveel gedaan heeft om stikstof te reduceren. De voucherregeling heeft meer weg van een werkgelegenheidsproject. Naar verwachting zal het ook geen enkele boer in Nederland stimuleren om ook maar iets aan de stikstofproblematiek te doen. Daarom richt ik me tot de landbouwbestuurders en de beleidsmakers: stop het geld in een beloningsregeling.

Voor de regeling agrarische bedrijfsadvisering stelt minister Schouten 45 miljoen euro beschikbaar binnen in de totaal 73 miljoen euro die beschikbaar is voor de stikstofbronmaatregel ‘verlaging ruw eiwit in veevoer’. Mijn voorstel is om het volledige bedrag (73 miljoen euro) in een beloningsregeling te stoppen. Dat geld keren we uit aan de bedrijven die voldoen aan de volgende, bovenwettelijke stikstofmaatregelen:

• Weidegang: meer dan 150 dagen x 20 uur. Waarom? Minder mest opvangen in de stal en minder mest uitrijden geeft minder ammoniakemissie.
• Ureum: lager dan 20. Een betere afstemming tussen energie en eiwit in het rantsoen van de melkkoeien zorgt voor minder stikstof in de urine.
• Stikstof van eigen land: meer dan 65%. Grondgebonden boeren: efficiënt omgaan met stikstof zoveel mogelijk van je eigen land of uit de regio.
• Ammoniakemissie: minder dan 50 kg NH3 per hectare. Een optelsom van alle maatregelen in voeding, bemesting, weidegang, stalsysteem, minder jongvee, enzoverder.
• Stikstof bodemoverschot: lager dan 125 kg N per hectare. De stikstof die niet de lucht in gaat, gaat verloren richting bodem en water.

We starten met een bedrag van 1 euro per 1.000 kg melk per indicator per jaar wat de boer kan verdienen. Dus als er aan alle vijf van de stikstofindicatoren voldaan wordt en er 800.000 kg melk wordt geleverd is er dus 4.000 euro per jaar te verdienen. Dat moet voldoende stimuleren. De regeling gaat lopen over meerdere jaren, zolang er geld in de pot blijft. En het staat de ‘groene partijen’ en belanghebbenden zoals provincies en waterschappen natuurlijk vrij de pot verder te spekken.

Waarom deze criteria? Omdat hiermee structureel en bedrijfsspecifiek de stikstofuitstoot wordt verminderd. Iedereen: intensief of extensief, groot of klein, op zand, klei of veen moet hier ergens goed op kunnen scoren. Vervolgens zoekt de boer helemaal zelf uit of hij dit met of zonder (erkende) bedrijfsadviseur gaat fixen. Als je voldoet aan de bovenwettelijke criteria, heb je de stikstofpremie verdiend. Dit is een aanpak gericht op verleiding en met meer respect voor de boer als professionele ondernemer. Dus sector, het ijzer is nu heet: doe er je voordeel mee!