Column: Boerenprotest in plaats van wenkend perspectief

Het PBL plaatste dat tegen de achtergrond dat we in Nederland koploper zijn als het gaat om efficiënt produceren, waar de rest van de wereld jaloers naar kijkt, en de spanning tussen maatschappij en natuur. Nu denk ik zelf dat het met die maatschappelijke spanning wel meevalt, alhoewel de politiek en in haar kielzog de nationale media die spanning wel continu probeert aan te wakkeren. Het afgebroken werkbezoek van minister Schouten in Zeeland was daarvoor koren op de molen. Voor de NOS en Nieuwsuur een buitenkansje om dat uit te vergroten. Ik noem dat goedkope journalistiek. Er werden wel politici gevraagd naar hun mening over de vermeende onveiligheid en die konden op dat soort vragen natuurlijk niet iets anders zeggen dan dat dat erg was. De veiligheidsfunctionaris van Noord-Nederland mocht ook uitleggen waarom er in Drenthe tientallen boeren werden opgepakt. Een boer die deelnam aan de actie of een vertegenwoordiger van de boeren werd niet gehoord.

Geen wegblokkade

Hadden ze wel journalistiek werk uitgevoerd dan waren ze er achter gekomen dat de boeren in Zeeland helemaal geen minister tegen wilden houden. De weg was niet eens geblokkeerd, want de trekkers stonden in de berm. Ze wilden in gesprek met de minister. Dat de politie het risico te groot vond, zegt denk ik meer over de politie zelf. Ik heb nog nooit gehoord van Zeeuwse boeren die vijandig worden.

Dikke prima

In Drenthe speelde iets soortgelijks. Daar was de actie, die inderdaad niet met trekkers gevoerd mocht worden, al beëindigd, toen de ME besloot alsnog de demonstranten op te pakken. Desondanks bleef de stemming daar ook goed en verliep alles rustig, volgens de woordvoerder van de politie. En een dag eerder precies hetzelfde in Nijmegen toen Achterhoekse boeren Johan Vollenbroek van MOB een brief wilden overhandigen. Johan vond het allemaal dikke prima en nodigde de boeren uit om later nog eens koffie te komen drinken.

Draagvlak

De politiek en media maakten er een groter nummer van dan het was. Blijkbaar zien ze zelf graag dat het escaleert en grimmiger wordt. In de vraagstelling zie je dat ook continu terugkomen. Verspelen de boeren niet het draagvlak? Het impliceert direct het probleem voor die journalisten zelf, want er is nog steeds draagvlak. De vraagstelling is daarmee een vorm van wensdenken, waarbij ze denk ik hopen dat het een keer kantelt. In mijn ogen betekent dit vooral dat de politiek en media niet goed door hebben wat de echte noden van de boeren zijn.

Onmacht

Je kunt die protesten ook zien als een uitingsvorm van onmacht. Regels op regels stapelen die het verdienmodel ondermijnen, politici en actiegroepen die landbouw continu framen doet wat met die ondernemers. En ja, de regels zijn deels ook nodig om die natuurdoelen te halen. Boeren zijn daar ook helemaal niet op tegen als ze daar zelf invloed op uit kunnen oefenen. En belangrijker, dat er naast al die regels ook een perspectief is. Een perspectief om het eigen bedrijf door te kunnen geven aan een volgende generatie. Een generatie die in wil stappen omdat ze toekomst zien in de landbouwsector. Dat wenkende perspectief wordt niet geboden.

Dode letters

Het PBL schreef twee jaar geleden dat boeren, de industrie, de financiers en de overheid daarvoor moeten veranderen. Ik ben er van overtuigd dat veel boeren dat wel willen als er ook een goed verdienmodel in zit. Daarvoor zal de overheid de kaders moeten geven, maar ook de instrumenten en de gelden. De industrie en financiers buigen dan uiteindelijk vanzelf mee. Met de kringloopvisie heeft Schouten daar een aanzet toe gegeven, maar als dat niet concreet wordt gemaakt en wordt ingevuld blijven het letters op papier. In plaats daarvan zijn er alleen maar regels bij gekomen voor boeren, waardoor de onmacht groter is geworden.

Handschoen oppakken

In Zeeland lag er een kans voor minister Schouten om het tij te keren. Wat zou het toch mooi zijn geweest als ze het veiligheidsrisico zelf zou hebben beoordeeld. Naar die boeren toe was gereden en ze had uitgenodigd voor een goed gesprek. En dan niet functioneel luisteren, maar echt luisteren waar de pijn van die boeren zit. En ze vervolgens de handschoen had opgepakt en haar ambtenaren in de goede houding had gezet om te gaan werken aan dat wenkende perspectief. Het mooie is, die handschoen ligt nog op die Zeeuwse weg.