Vijf vragen over derogatie beantwoord door het ministerie

Wat betekent deze verlenging van derogatie voor de natuur, klimaat en biodiversiteit en hoe verhoudt derogatie zich tot kunstmest, ook in relatie tot kringlooplandbouw?

Derogatie zorgt voor meer grasland (verplichting voor minimaal 80% grasland bij boeren) en daarmee minder nitraatuitspoeling wat gunstiger is voor de waterkwaliteit. Grasland vangt immers meer meststoffen op dan bouwland. Indien de derogatie niet verlengd zou worden, zou een deel van het grasland omgezet worden in bouwland, met name voor de teelt van maïs. Dat heeft een negatief effect op de nitraatuitspoeling en daarmee de waterkwaliteit. Het omzetten van grasland in bouwland zou ook nadelig uitpakken voor het klimaat (verminderde koolopslag in de bodem) en voor de biodiversiteit in agro-ecosystemen. Verder zou het niet verlengen van derogatie leiden tot een toename in het gebruik van kunstmest, wat nadelig is voor het klimaat en voor de ontwikkeling naar kringlooplandbouw. Waarbij Nederland juist streeft naar het sluitend maken van de kringloop met zo min mogelijk externe inputs, zoals kunstmest.

De Europese Commissie heeft aanvullende voorwaarden gesteld aan deze verlenging, waarom?

Derogatie kan leiden tot een hogere ammoniakemissie als gevolg van de hogere mestgift. Deze emissie kan neerslaan op het water en gevolgen hebben voor de waterkwaliteit. Daarom heeft de Europese Commissie een maximumtemperatuur gesteld waarbij de sleepvoetbemester op klei- en veengronden gebruikt mag worden; boven de 20 °C mag de sleepvoetbemester op deze gronden niet langer worden toegepast. Daarnaast zullen deelnemers aan de vrijstellingsregeling ‘bovengronds aanwenden van runderdrijfmest’ vanaf 2021 een keuze moeten maken of zij deelnemen aan derogatie of deze vrijstellingsregeling. Het is sowieso verstandig om bij bemesting rekening te houden met de weersomstandigheden vanwege de opname van mest door gewassen en de nitraatafspoeling naar nabijgelegen water. Veel boeren doen dat ook al.

Betekent dit nu dat boeren ’s nachts moeten gaan gieren?

Het betekent dat boeren die een sleepvoetbemester op klei- en/of veengrond willen gebruiken moeten nadenken over het moment van bemesten. Op het moment van uitrijden moet de buitentemperatuur 20 graden Celsius – of lager – zijn.

Waarom moet ik vanaf 2021 kiezen tussen derogatie of de vrijstellingsregeling voor bovengronds uitrijden?

Ook de vrijstellingsregeling ‘bovengronds aanwenden van runderdrijfmest’ brengt een hogere ammoniakemissie met zich mee, die indirect leidt tot een verslechtering van de waterkwaliteit. Daarom moeten landbouwers vanaf 2021 kiezen tussen deelname aan derogatie of deze vrijstellingsregeling. Vanuit de stikstofproblematiek is het de bedoeling dat wij ervoor zorgen dat de stikstofdepositie niet groter wordt. Derogatie hebben wij al voor langere tijd. De verlenging van de beschikking zal daarom niet zorgen voor meer stikstofdepositie. Ook werkt het ministerie van LNV aan verschillende maatregelen om de stikstofdepositie te verminderen. Zo zijn er recentelijk extra middelen vrijgemaakt om de stikstofproblematiek tegen te gaan.

Hoe moet je een bemestingsplan maken als het zo lang duurt voordat er zekerheid komt?

Het besluit komt inderdaad later dan gewenst. In Brussel lagen er vragen over de invloed van droge zomers en de stikstofproblematiek op de waterkwaliteit. Ook hadden zij vragen over de versterkte handhavingsstrategie mest. Minister Schouten en het ministerie van LNV hebben zich de afgelopen maanden veelvuldig ingezet om ervoor te zorgen dat boeren tot 2022 gebruik kunnen maken van derogatie. Het ministerie is blij dat het Nitraatcomité positief adviseert voor Nederlandse derogatieverlening. Vanaf 2022 maakt Nederland weer kans op een derogatieverlenging voor vier jaar.