Hoge GLB-kortingen door I&R-affaire
Het betreft kortingen op de Europese GLB-toeslagen, ook wel randvoorwaardenkortingen genoemd, die in 2018 of in 2017 zijn uitgekeerd. Bouwman benadrukt dat het van groot belang is om tijdig bezwaar aan te tekenen tegen een dergelijk besluit van RVO.
Niet in verhouding
In veel gevallen is het volgens hem maar zeer de vraag of de rechter de kortingen overeind houdt, omdat torenhoge kortingen niet in verhouding staan tot de overtreding. In een eerdere zaak werd de NVWA ook al op de vingers getikt. De hoogste rechter oordeelde namelijk in een zaak die Bouwman namens een melkveehouder tegen de NVWA aanspande, dat algehele bedrijfsblokkade in verhouding moet staan tot de ernst van de overtreding bij identificatie en registratie (I&R) van runderen. Volgens Bouwman kun je door deze uitspraak van 3 mei vorig jaar concluderen dat geringe I&R-overtredingen geen reden mogen zijn voor een algehele bedrijfsblokkade. Daarom is het aantal bedrijven dat door de NVWA onterecht is geblokkeerd volgens hem veel groter dan de 337 die volgens minister Carola Schouten achteraf niet terecht bleken te zijn. Bouwman: ‘Mijn inschatting is dat meer dan duizend bedrijven onterecht zijn geblokkeerd.’
Machtsmisbruik NVWA
Er lopen nog steeds rechtszaken over deze kwestie. Voor nieuwe rechtszaken is het te laat, aangezien een bedrijfsblokkade vanwege I&R-overtredingen vanaf zes weken na het besluit niet meer aangevochten kunnen worden. Wel is het volgens Bouwman mogelijk om alsnog een schadeclaim in te dienen. ‘De NVWA is in deze zaak veel te ver gegaan, er was echt sprake van machtsmisbruik. Vergelijk het met het strafrecht. Bij ingrijpende beslissingen, zoals het afluisteren van telefoongesprekken, moet de rechter-commissaris eerst toestemming geven. Als overheidsinstanties op basis van big data bedrijven op slot zetten vanwege fraude-verdenkingen, wordt er vooraf door de rechter helemaal niets getoetst. Je kunt alleen achteraf klagen bij de rechter, maar dat duurt vaak erg lang. Het leed is dan al geschied. Er zou daarom standaard een schadevergoedingsregeling moeten zijn. Het is nu heel actueel vanwege de onterechte fraudebehandeling bij kinderopvangtoeslag door de Belastingdienst. Dat gebeurde ook op basis van big data.’
Weinig procedures
Relatief weinig bedrijven vochten in het voorjaar van 2018 bedrijfsblokkade als gevolg van I&R-fraudeverdenking aan. Vermoedelijk omdat het moeilijk was om een voldoende hoog schadebedrag te onderbouwen als gevolg van de blokkade. Bouwman: ‘De financiële consequenties die nu duidelijk worden als gevolg van torenhoge GLB-kortingen zijn vaak veel groter dan de directe schade op dat moment.’
In het voorjaar van 2018 ging minister Carola Schouten van LNV over tot blokkade van ongeveer 2.000 melkveebedrijven, vanwege I&R-onregelmatigheden. De aanleiding was een afwijkend hoog aantal meerlingen in de melkveehouderij. Het ministerie vermoedde dat melkveehouders probeerden de financiële gevolgen van het fosfaatreductieplan te ontlopen, door een lager aantal geregistreerde melkgevende koeien.
