Schouten blijft dit jaar nog met onjuiste fosfaatcijfers werken
Fosfaatcijfers zijn toch al bijna altijd gebaseerd op verouderde waardes. Ze worden normaal genomen elke drie à vier jaar bijgesteld, en kunnen daarmee gebaseerd zijn op cijfers van tot vier jaar terug. Een jaarlijkse herziening zou te veel onzekerheid geven voor de bedrijsvoering van de boer, en daarom is de frequentie voor een herziening eens in de paar jaar. En dat brengt met zich mee dat de referentie in de meeste jaren is gebaseerd op verouderde gegevens.
Maar de laatste herziening van de forfaits stemt uit 2015. Normaal zouden de cijfers dus vorig jaar al herzien zijn, zodat boeren dit jaar weer met actuele gegevens kunnen werken. Een herziening zou de forfaits waarschijnlijk naar beneden bijstellen, omdat het fosfaatgehalte in de rantsoenen de laatste jaren steeds is gedaald.
Herziening geeft problemen
Een herziening op dit moment zou problemen geven, laat minister Schouten weten in een brief aan de Tweede Kamer. De verwachte verlaging van de forfaits zou betekenen dat boeren minder fosfaatrechten nodig hebben per koe. Het aantal koeien dat boeren kunnen houden neemt dan toe, en daarmee stijgt ook de werkelijke fosfaat- en stikstofproductie. Dat brengt het risico met zich mee dat de productieplafonds van die stoffen worden overschreden. De minister wil dat voorkomen, schrijft ze, en heeft er daarom voor gekozen om de forfaits voor dit jaar nog niet te herzien. Schouten heeft de Commissie Deskundigen Meststoffen (CDM) wel al gevraagd om een advies uit te brengen over de actualisering van de forfaits. Mede op basis van dat advies zal ze een besluit nemen over de aanpassing van de forfaits per 1 januari 2020.
De melkveesector wordt hiermee niet op achterstand gezet, schrijft de minister in antwoord op vragen van Jaco Geurts en Helma Lodders. De stikstofproductie in de sector is nu al hoger dan het sectorale plafond en de stikstofruimte wordt dus al meer dan volledig benut.
Weersomstandigheden
Vanwege de extreme weersomstandigheden in 2018 bevatte het ruwvoer vorig jaar veel stikstof en weinig fosfaat. Daardoor is in de vierde CBW-kwartaalrapportage over 2018 de geschatte stikstofproductie hoger dan in de vorige rapportages, en verwachtte CBS dat de sector en het land over hun plafonds heenschieten. Bij de sector lag de productie al boven het sectorplafond, maar ook het nationale stikstofplafond wordt overschreden, was nog niet te zien in de eerdere kwartaalrapportages.
Met de Europese Commissie heeft Nederland afgesproken dat er gerekend mag worden met de gemiddelde stikstof- en fosfaatproductie. De gemiddelde waardes van de afgelopen vijf jaar worden genomen, waarbij de twee meest extreme waardes niet worden meegeteld. „Dat is belangrijk omdat boeren geen invloed hebben op de weersomstandigheden”, stelt Schouten. Deze middeling wordt toegepast op de definitieve cijfers, die het CBS deze zomer zal publiceren.
„Het is mogelijk dat de middeling voor voldoende demping zorgt om bij de definitieve cijfers onder het stikstofplafond te komen”, schrijft de minister, „maar het is te vroeg om deze conclusie nu al te trekken.” Bovendien ziet Schouten signalen dat de stikstofproductie op korte termijn „tot een problematisch niveau zou kunnen komen. Een van die signalen is dat de stikstofgehaltes in het voer, in tegenstelling tot de fosfaatgehaltes, de laatste jaren vooral hetzelfde zijn gebleven. De stikstofproductie bevindt zich de laatste jaren op of rond het nationale stikstofplafond. Een overschrijding van dat plafond ligt daardoor nadrukkelijk op de loer, en maatregelen om de productie ervan te beperken blijven volgens de minister onverminderd van belang.
Fosforgehaltes in melk
Schouten gaat in haar brief ook in op de constatering dat de fosforgehaltes in melk hoger zijn dan de waardes waarmee gerekend wordt bij het bepalen van de fosfaatreferentie. „In 2017 is pas voor het eerst geconstateerd dat het werkelijke fosforgehalte in melk hoger ligt dan de aangenomen waarde”, vertelt ze. Onderzoek van de WUR in 2018 bevestigde dat het fosforgehalte gemiddeld 1,012 gram per kilo was, in plaats van de 0,97 gram per kilo waar eerder mee was gerekend. Naar aanleiding van dat onderzoek gebruikt het CBS nu die laatste waarde om de fosfaatexcretie te meten; de eerste keer deden ze dat over de cijfers van 2017.
Deze aangepaste waardes zijn nog niet meegenomen in de huidige excretienormen, maar de CDM zal deze meenemen in hun volgende berekening.
