Hogere voederwaarde zelf beïnvloeden door graslandmanagement

Gerichte rassen- of mengselkeuze zorgt voor extra kilogrammen melk
Met alle ‘uitdagingen’ vanuit wet- en regelgeving die tegenwoordig op de veehouder afkomen, wordt er steeds meer belang gehecht aan de waarde van goed ruwvoer. Voerefficiëntie en voerwinst zijn daarbij de begrippen waar het om draait. Optimaal gebruik van eigen ruwvoer verlaagt de voerkosten per kilo melk. Voor een optimale voerwinst is een hoge benutting van het ruwvoer essentieel. Een hoge benutting betekent per tijdseenheid een zo groot mogelijke voeropname die bij een optimale penswerking zo goed mogelijk kan verteren. Om dit te bereiken is een hoge, maar veilige verteerbaarheid van de celwanden nodig. Wat kun je als veehouder hierin sturen?

Informatie voederwaarde bij zaadfirma’s
Als je voor de (herin)zaai of doorzaai van een grasperceel staat is de onafhankelijke aanbevelende rassenlijst een belangrijke bron van informatie. Uiteraard kijk je dan in eerste instantie naar de potentie van rassen op het gebied van drogestofopbrengst, kroonroestresistentie, standvastigheid en doorschieten. De voederwaarde van grasrassen maakt echter geen onderdeel uit van de rassenlijst. Deze informatie bevindt zich voor een belangrijk deel bij de individuele zaadfirma’s.

Om een hoge benutting van gras te realiseren, en wat daar eventueel op is te sturen, zijn er voor de kenner allerlei parameters als VCOS%, RE-gehalte en suikergehalte. De focus in dit artikel is op het verbeteren en gecontroleerd zonder negatieve gevolgen versnellen van de verteerbaarheid. Vanwege genetische verschillen in verteerbaarheid heeft de veehouder als graslandmanager invloed door het doen van een gerichte rassenkeuze.

Celwandverteerbaarheid, wat is dat?
Plantencellen van gras bestaan vrijwel geheel uit volledig verteerbare stoffen als suiker, vetten, eiwitten en mineralen. Elke cel is omgeven door een celwand voornamelijk bestaande uit de koolhydraten cellulose, hemicellulose en lignine. Celwanden worden voor zover mogelijk door bacteriën in de pens afgebroken. Bij deze afbraak worden vluchtige vetzuren (azijnzuur, propionzuur en boterzuur) gevormd die 60 tot 70 procent van de benodigde energie leveren. Ze verschillen onderling in mate van afbreekbaarheid en afbreeksnelheid. Hemicellulose is snel en volledig afbreekbaar, cellulose is langzaam en maar deels afbreekbaar en lignine is nauwelijks afbreekbaar. Uiteindelijk gaat het erom dat een hoog percentage celwanden wordt afgebroken zodat de inhoudsstoffen vrij komen voor de verdere vertering. Om het totale gewicht aan celwanden per kilo drogestof weer te geven, is de parameter NDF in het leven geroepen. Idealiter bevat een kilogram drogestof 420-500 gram celwanden. Het streven is dat 70-80% daarvan afbreekbaar is. Stijgt de verteerbaarheid dan kan meer gras c.q. droge stof worden opgenomen. Per kilo droge stof wordt er meer melk geproduceerd. Het effect van een betere verteerbaarheid werkt zo dubbel op.

Klik hier voor de uitvergrootte versie van de afbeelding.

Speciale celwand zorgt voor verhoogde voederwaarde
Op zich is het aandeel celwanden te verminderen door gras in een jonger stadium te maaien (minder stengels). Een koe heeft echter ook celwanden nodig als structuurbron voor een goede penswerking. Een van de celwandonderdelen is lignine (houtstof). Zoals eerder vermeld breekt dit nauwelijks af. Omdat lignine echter als een soort extra laag fungeert tussen de (hemi)cellulose en de inhoud van de cel is er door de slechte afbreekbaarheid feitelijk sprake van een barrière. Als deze barrière (deels) kan worden weggenomen, betekent dit dat de verteerbaarheid significant omhoog kan gaan. DSV Zaden is het na jaren van veredelingswerk gelukt een aantal rassen te kweken waarbij de celwanden van de plantencellen hun stevigheid hebben behouden, maar de ligninelaag dusdanig poreus is gemaakt dat de overige delen van de celwanden makkelijker en vlotter verteren. Niet alleen de vorm en mate van porositeit is uniek, ook de gecontroleerde manier waarop een en ander gebeurt zonder dat het tot pensverzuring leidt is zeer bijzonder. Om deze rassen makkelijk onderscheidbaar en herkenbaar te maken voor de veehouder is er een speciaal label voor gemaakt: het MI-label. Onderstaand een illustratie waar het bij dit label precies om gaat.

Rassen met MI-label geven meer melk en meer melkeiwit
Rassen met het MilkIndex-label onderscheiden zich dus door de speciale, makkelijker afbreekbare, celwand die de verteerbaarheid verbetert. De koe kan er meer van opnemen en dit zorgt voor meer veilige pensenergie. De betere afbreekbaarheid heeft als bijkomend voordeel dat er minder hoeft te worden herkauwd waardoor minder methaanemissie via de bek optreedt. Ook is er sprake van een betere fosforbenutting. Naast de betere celwandafbreekbaarheid bevatten rassen met het MI-label ook vaak relatief veel suiker; een prima impuls als het gaat om meer smakelijkheid.

COUNTRY MilkMore grasmengsels speciaal samengesteld voor extra kilogrammen melk
Om veehouders een verhoogde voerderwaarde te kunnen bieden waarbij wordt ingespeeld op de genetische variatie in verteerbaarheid, is voor deze doelgroep een aantal COUNTRY MilkMore rassenmengsels ontwikkeld. Deze mengsels staan sowieso garant voor relatief veel melkeiwit. Verder zijn aan deze mengsels meerdere rassen met MI-label toegevoegd. Dit betekent een extra hoge verteerbaarheid en extra suiker, onder andere resulterend in een hogere VEM-waarde. Onderzoek heeft laten zien dat de MilkMore mengsels gemiddeld 25 VEM extra energie aan de koe geeft bij elke hap die zij eet. Met een 1,8% hoger verteringscoëfficiënt organische stof eet de koe per saldo 0,36 kg drogestof extra. Als we uitgaan van een opname van 10 kg drogestof per dag betekent dit dat, door de betere verteerbaarheid van rassen met MI-label in de MilkMore mengsels, een extra productie van 1,4 kg melk per koe per dag zo maar tot de mogelijkheden behoort.

Als veehouder heeft u met een gerichte keuze voor de samenstelling van uw graszode een belangrijk instrument in de hand extra voederwaarde uit uw ruwvoer te halen. Doe er uw voordeel mee als u graszaad gaat bestellen!