'New Deal' met boeren: Landschap is leidend, intensieve veehouderij naar industrieterrein
Het voorstel staat in Panorama Nederland, een toekomstperspectief dat het College heeft aangeboden aan het ministerie van Binnenlandse Zaken. In een rapport van meer dan 130 pagina’s beschrijven de Rijksadviseurs hoe de inrichting van ons land moet veranderen. Dat omvat onder meer de omgang met water, de stedelijke omgeving en het opwekken van energie. Een heel hoofdstuk is gewijd aan de landbouw.
Grenzen bereikt
De Rijksadviseurs onderschrijven daarin de landbouwvisie van minister Schouten. In haar navolging concluderen ze dat het huidige landbouwmodel de grenzen heeft bereikt en dat de landbouw een nieuwe weg moet inslaan. In die nieuwe weg leveren boeren maatschappelijke diensten op het gebied van landschapskwaliteit, milieu, biodiversiteit en klimaat, en krijgen daarvoor een vergoeding. Op die manier kunnen ze een eerlijk inkomen verdienen.
Randvoorwaarde
De landschapskwaliteit gaat daarbij een leidende rol spelen. Waar het landschap nu het resultaat is van boerenactiviteiten, moet dat volgens het rapport een randvoorwaarde worden om te mogen boeren. De samenleving bepaalt de gewenste kwaliteit van het landschap, en dat vormt de productieruimte waarbinnen boeren mogen ondernemen. Boeren zouden hier enkel nog grondgebonden mogen ondernemen. De intensieve veehouderij verdwijnt uit dit landschap en gaat naar industrieterreinen vlakbij grote steden of snelwegen. Deze instandhouding van het landschap trekken de adviseurs consequent door naar andere terreinen; zo kunnen steden of bedrijventerreinen ook niet zomaar uitbreiden in het landelijk gebied, en zouden akkers met zonnepanelen enkel een laatste optie moeten zijn. „Zonnepanelen belemmeren de gewenste transitie in de landbouw, jagen grondprijzen op, hebben forse ecologische nadelen en tasten de belevingswaarde aan“, stellen ze in het rapport.
Leidende rol
Maar de adviseurs zien in dat dat niet zomaar gaat. Daarom adviseren ze dat de overheid hier een leidende rol in speelt, en een overgangsfonds moet instellen dat boeren helpt om over te stappen naar een meer duurzame manier van landbouw bedrijven. Waar boeren die overstap niet kunnen maken omdat ze door hun investeringen of schulden vastzitten, moet de overheid beleid maken om die barrières op te lossen.
Het College van Rijksadviseurs is een onafhankelijke overheidsinstelling die het kabinet gevraagd en ongevraagd adviseert over de ruimtelijke kwaliteit.
Het volledige rapport is hier te vinden.
