'Innovatie en vernieuwing in gevaar'

„Aan de ene kant komt er steeds meer druk door hogere eisen vanuit de maatschappij wat betreft bijvoorbeeld milieu en dierenwelzijn”, zo zegt directeur Laan van Staalduinen (foto) van het Landbouw Economisch Instituut (LEI). „Daarvoor moet je dus investeren, maar dat wordt juist moeilijker omdat banken niet meer zo makkelijk krediet geven. Op middellange termijn vrees ik dat dit ten koste gaat van vernieuwing en innovatie.”

Andere financieringsvormen
Externe financiering is steeds belangrijker geworden; de hoogte van het geleende bedrag is de afgelopen tien jaar meer dan verdubbeld van gemiddeld ruim 3 ton naar zeven ton per bedrijf. Dat is ook het gevolg van de sterk gestegen gemiddelde waarde van agrarische bedrijven; van 2,1 miljoen in 2009 naar 2,6 miljoen euro vorig jaar. Op de balans is vooral het aandeel van de grond gegroeid; van bijna 40 procent in 2009 naar de helft in 2013.

Het LEI ziet wel, zij het beperkte mogelijkheden in andere financieringsvormen, bijvoorbeeld crowdfunding waarbij een grote groep burgers geld bijeen brengt; „Maar dat geldt vooral voor zaken en producten waar die burger een goed gevoel bij heeft. Denk aan Koop een Koe of Adopteer een Kip. Niet in alle sectoren zal dat werken.”

Kredietunie
Een andere mogelijkheid is volgens de LEI-directeur een kredietunie waarbij bedrijven elkaar helpen. „Dat bestaat nog niet in de Nederlandse land- en tuinbouw maar wel in de VS bijvoorbeeld. En er zijn ook in Nederland initiatieven in het midden- en kleinbedrijf.”

Overigens zullen beide financieringssystemen geen enorme omvang krijgen: „Zie het meer als een aanvulling op de banken, dus een mix van verschillende kredietvormen. En zeker voor kleinere bedragen tot 2,5 ton of zo kan het interessant zijn.”