‘True Cost Accounting’ steeds belangrijker voor boeren

De ABN Amro schrijft dit in het onderzoeksrapport ‘True Cost Accounting, de werkelijke kosten van ons voedsel’. Volgens de bank is TCA een goede methode om zowel de negatieve als positieve gevolgen van voedselproductie inzichtelijk te maken; ‘Het stimuleert tot verduurzaming van de productie en kan de commerciële en maatschappelijke positie van bedrijven versterken’. Bij negatieve gevolgen gaat het om effecten van bijvoorbeeld kunstmestproductie en gewasbeschermingsmiddelen op milieu, bodem, water en biodiversiteit. Positieve gevolgen zijn er ook. Zo kan gezond voedsel voor minder medische kosten zorgen.

Als praktijkvoorbeeld wordt de teelt van gangbare en biologische bloemkool genoemd bij Fatels-Polderfresh in Espel (FL). Er is daarbij gekeken naar CO2-emissies en binding, waterverbruik en vervuiling, erosie en bodemsamenstelling, biodiversiteit en energieverbruik maar niet naar bijvoorbeeld gezondheidseffecten. De TCA per hectare is dan bij gangbare bloemkool 681 euro en bij biologische bloemkool 360 euro. Op basis van deze berekende resultaten gaat het bedrijf nu in gesprek met telers en zaadleveranciers om de negatieve gevolgen van gangbare productie verder te beperken.

Effecten

Met TCA krijgen consumenten in ieder geval een veel beter beeld van wat voedsel werkelijk kost als negatieve en positieve effecten van de productie worden meegerekend, zo stelt de bank. Hoe dat in de praktijk zou moeten is overigens onduidelijk. Simpelweg extra belasting heffen op producten met een hoge TCA is geen oplossing. Er is namelijk geen garantie dat die extra gelden ook echt worden ingezet voor verduurzaming bij de productie. En als dat wel zou gebeuren is de vraag of dat geld eerlijk wordt verdeeld over alle spelers in de keten.

De mogelijkheid bestaat wel dat consumenten, die met TCA geïnformeerd worden over de werkelijke kosten van hun voedsel, zich vervolgens bij hun aankopen meer gaan richten op duurzame producten. Of dat ook zo is valt echter te betwijfelen. ‘Het bewustzijn dat de maatschappelijke kosten (van voedsel) weleens hoog kunnen zijn bij de huidige wijze van produceren lijkt beperkt,’ zo concludeert de bank die 2.000 consumenten heeft ondervraagd over dit onderwerp.

Duurder voedsel

Ongeveer de helft van de ondervraagden vindt dat de huidige voedselprijzen voldoende zijn. Ongeveer 30 procent denkt dat die prijzen te laag zijn en de overige weten dat niet. Van de consumenten is 37 procent wel bereid om meer te betalen als daarmee het milieu gespaard wordt, maar 26 procent wil of kan dat niet. De rest weet dat nu nog niet. Wel verwacht 90 procent van de ondervraagden dat komende jaren voedsel duurder zal worden.

Er zijn wel verschillen per product. Zo zegt de helft van de ondervraagden dat zij bereid zijn om meer te betalen voor aardappelen, groenten en fruit als daarmee het bodemleven en de biodiversiteit rond de akkers beter wordt. De bereidheid om meer te gaan betalen bij zuivelproducten en vruchtensappen/frisdranken is minder; respectievelijk ruim 41 procent en 38 procent.

Volgens de bank vrezen veel consumenten dat als zij extra gaan betalen, dat geld niet echt voor verduurzaming van de productie gebruikt zal worden, maar zorgt voor meer winst bij partijen die niets willen of kunnen doen op dit gebied. Volgens de ABN Amro is het een goede zaak als (agrarische) bedrijven zelf een eigen TCA-berekening maken; ‘Door cases in de praktijk te toetsen en analyseren wordt de discussie gestimuleerd en de methode verbeterd.’