Financial Times: Brussel verwerpt Nederlandse derogatie-aanvraag

De krant, die doorgaans goed ingevoerd is in Brussel, baseert het bericht op twee bronnen in de Belgische hoofdstad. Maar een woordvoerder van het Ministerie van LVVN stelt dat Nederland nog geen reactie van de Commissie heeft ontvangen op zijn derogatie-aanvraag. „De gesprekken met Brussel lopen nog, op allerlei niveaus.“

Zelfs als het bericht in de Financial Times niet klopt, zal Nederland volgend jaar geen derogatie krijgen.

Het Nitraatcomité moet uiteindelijk over toekenning van een nieuwe derogatie beslissen, maar het punt staat niet op de agenda als dat comité volgende week, 9 december, bij elkaar komt. De Europese Commissie bepaalt wanneer de Nederlandse aanvraag op de agenda van het comité komt, maar volgens het Ministerie van LVVN wordt op dit moment nog met de Europese Commissie onderhandeld over de derogatie-aanvraag. „Op dit moment overleggen we op allerlei niveaus binnen de Commissie nog over die aanvraag,“ vertelt een woordvoerder, „maar we zijn nog niet zover dat het onderwerp al op de agenda van het comité is gezet.“

Het standpunt van de Europese Commissie in deze onderhandelingen is duidelijk. In april, tijdens haar bezoek aan Nederland, heeft Europees Commissaris voor Milieu Jessika Roswall duidelijk gemaakt dat Nederland eerst resultaten moet laten zien voordat een nieuwe derogatie overwogen kan worden. En dat Nederland niet kan blijven steunen op derogatie.

Pas in december

Het Nitraatcomité komt eens per drie maanden bij elkaar, dus normaal gesproken is de eerstvolgende bijeenkomst waar de Nederlandse derogatie-aanvraag op de agenda kan komen, pas in maart 2026. Nederland moet dan in vier opeenvolgende bijeenkomsten presentaties geven over de aanvraag, waarna het comité een beslissing neemt. Die beslissing zou dus op zijn vroegst in december 2026 kunnen vallen, ver na het uitrijdseizoen.

In een intern advies van het ministerie waarschuwden ambtenaren minister Wiersma dat, om volgend jaar nog derogatie te krijgen, Nederland in september een eerste presentatie had moeten geven. Dat is dus niet gehaald, en ook in december staat dit dus niet op de agenda.

• Voor een derogatieaanvraag vereist de Commissie vier presentaties in vier opvolgende Nitraatcomités, waarmee de doorlooptijd minimaal een jaar is.
• Consequentie daarvan is dat voor het bemestingsseizoen 2026 onzekerheid bestaat over hoeveel mest men mag uitrijden.
• Wil een nieuwe derogatie nog een rol van betekenis kunnen spelen in het mestseizoen 2026, dan moet NL uiterlijk in het Nitraatcomité van september de eerste van de vier presentaties kunnen geven om in juni 2026 tot besluitvorming te komen, en inwerkingtreding in zomer 2026 te bereiken

De ambtenaren stellen ook dat als minister Wiersma een derogatie voor 2027 wil hebben, ze moet koersen op een eerste presentatie in maart 2026 - wat nu het eerst haalbare lijkt te zijn. Maar om kans van slagen te hebben bij de Europese Commissie, waarschuwen ze, zal Nederland overeenstemming moeten hebben over het achtste actieprogramma Nitraatrichtlijn en duidelijkheid over de stikstofaanpak.