Op het gedeelde erf groeit de landbouw van de toekomst

Maak je boerenbedrijf toekomstbestendig door je erf te delen. Die visie van Vincent Overgoor (57) krijgt steeds meer vorm in het buitengebied van Dalfsen. Bij de productie en verkoop van voedsel en planten staan begrippen als duurzaam, circulair, biologisch en het sluiten van de kringloop centraal. “De koeien en varkens zijn terug”, zegt de Overijsselse agrariër, “want het draait hier om mens, plant én dier.”

Lilian Dieben (49), eigenaresse van Kwekerieje, is volop aan het werk. Ze is verantwoordelijk voor de biologische teelt van inheemse en eetbare vaste planten. De verkoop aan particulieren loopt nog enkele dagen door, tot de winterstop. Ook Maaike van den Berg (32) is aanwezig. Zij staat aan het roer van zelfoogsttuin De Plukkerij. Rond 13.00 uur opent ze de boerderijwinkel waar vlees, zuivel, eieren, groente en fruit te koop zijn.

Gedeeld erf

Dit zijn de twee bedrijven die hun standplaats hebben gevonden op het erf. Het is een plek waar ondernemers, die een biologisch bedrijf willen starten, terecht kunnen voor kapitaal, grond en kennis. Eigenaar van het erf is Vincent Overgoor (57) van Decohof . Hij bestiert een biologische kwekerij met tuin-, haag- en voedselplanten. Samen zijn ze 'De Groene Erfdelers'.

Sinds 2006 is Vincent als derde generatie eigenaar van het boerenbedrijf. “Mijn opa is hier in 1930 gestart en vroeger was dit een gemengde boerderij met koeien, varkens en wat tuinbouw. Mijn vader heeft zich net als veel boeren gespecialiseerd als melkveehouder en ik breng het kringloopdenken uit de tijd van mijn opa nu weer terug. Daar hoort wat mij betreft ook bij dat verschillende ondernemers bij elkaar komen op één erf. Samen zijn we sterker dan de som der delen.”

Start-up erf biedt perspectief

Een jaar of zeven geleden was Vincent met zijn idee van een start-up erf een van de winnaars van de prijsvraag Brood en Spelen. Toenmalig Rijksbouwmeester Floris Alkemade deed een beroep op boeren en tuinders om vernieuwende ideeën te ontwikkelen die het platteland perspectief bieden. De eigenaar van Decohof kon met deskundigen en de hulp van een landschapsarchitect zijn plannen verder vormgeven. In die tijd is er op het bedrijf ook een kruidenlabyrinth en een kleine wijngaard aangelegd.

Landvarkens woelen grond om

Alle drie de ondernemers hebben oog voor de kringloop. Zo maakt Maaike paden van houtsnippers afkomstig uit de boomkwekerij, landvarkens woelen de grond om op de kwekerij en runderen begrazen het grasland. Bomen en landschapselementen versterken de kringloop, zowel bovengronds als onder het maaiveld. Vincent is ook een van de mede-initiatiefnemers van Agroforestry Netwerk Overijssel. Daarbinnen inspireert en begeleidt hij boeren en tuinders in de provincie om bomen op te nemen in hun bedrijfssysteem.

Lilian Dieben klopte meermaals bij de gemeente aan in haar moeizame zoektocht naar grond voor een biologische kwekerij. Uiteindelijk kwam ze bij Vincent op de koffie en dat klikte. “Ik wilde van jongsaf aan al op een boerderij wonen”, zegt ze. “Nadat ik diverse maatschappelijk relevante functies had gehad, wilde ik toch graag zelf achter de computer weg en met mijn handen in de grond. Ik heb ook wel een zendingsdrang om aandacht te vragen voor biodiversiteit en die zet ik nu bijna dagelijks in.”

Ook Maaike van den Berg klopte aan met haar idee voor een zelfoogsttuin. “Grond is voor startende boeren en tuinders altijd de grootste zoektocht. Ik ben van het westen van het land naar het oosten verhuisd. In dit landschap, in de combinatie van zand en klei, ben ik me de afgelopen jaren echt thuis gaan voelen. We maken hier prachtige producten en die zijn ook nog eens heel noodzakelijk.”

“Belangrijk is dat je als erfdelers complementair bent aan elkaar”, vindt Vincent. “We hebben allemaal ons eigen bedrijf, maar kunnen met elkaar het erf mooier maken en van elkaar leren. Ik vind het belangrijk dat we eenzelfde visie delen en elkaar helpen.” Er is inmiddels ondersteuning vanuit Boer & Buur met Natuur, een initiatief van Natuur en Milieu, om de toekomstplannen verder vorm te geven. Het idee is om een coöperatie op te richten waarbij de verantwoordelijkheid helemaal gedeeld kan worden. “Ik ben 57 jaar en heb geen kinderen, dus ik ben op zoek naar erfopvolgers, zodat deze plek behouden blijft.”

In de kantine drinken De Groene Erfdelers gezamenlijk koffie, voordat iedereen weer uitwaaiert. Op het memobord aan de wand staat de missie en visie van het drietal. ‘We ondernemen met respect voor mens, plant en dier.’ En verderop: ‘Het erf nodigt uit om te scharrelen, te zijn en te genieten van de omgeving en inspiratie op te doen over voedsel, natuur en biodiversiteit.’ Vincent: “Soms loop ik hier rond en zie ik uren later nog steeds dezelfde mensen rondhangen, die blijkbaar hier hun plek even hebben gevonden.”

Lees het hele interview op Groen Kennisnet, waarin Vincent uitlegt, hoe ze het bedrijf biologisch vormgeven.

Bekijk de dossiers voor meer informatie over kringlooplandbouw en de biologische landbouw.

Bekijk de vakinformatiepagina voor de melkveehouder en voor de multifunctionele boer.