Flynth: 40 procent melkveebedrijven haalt graslandnorm 2034 nog niet

Het accountantsbureau rekende het initiatiefwetsvoorstel over grondgebondenheid en mestafzet door op basis van bestaande bedrijfsgegevens. De wet moet vanaf 2028 stapsgewijs borgen dat melkveebedrijven voldoende grond, en specifiek voldoende grasland, hebben passend bij hun veestapel en mestproductie. Flynth legde de focus in de eerste analyses op bedrijven in de Agrarische Hoofdstructuur, het landbouwgebied waar voedselproductie centraal staat.

Uit de doorrekening blijkt dat bij invoering van een graslandnorm van 0,20 hectare per gve in 2028 gemiddeld 96 procent van de melkveebedrijven aan de norm voldoet. Wanneer de norm volgens het voorstel oploopt naar 0,35 hectare grasland per gve in 2034, blijft nog 60 procent binnen de eis.

Het aandeel bedrijven dat bij ongewijzigde bedrijfsvoering niet voldoet groeit daarmee van vier procent in 2028 naar veertig procent in 2034. Van de bedrijven die de eindnorm niet halen, kan circa tachtig procent alsnog voldoen via verschuivingen in het bouwplan, terwijl twintig procent extra grond nodig heeft of de veestapel moet verminderen, stelt Flynth.

Verschil tussen bedrijfsomvang

De analyse van het accountantsbureau laat een verschil zien tussen kleinere en grotere bedrijven. In de klasse tot 100 melkkoeien voldoet ongeveer twintig procent niet aan de eindnorm, maar deze groep kan volgens Flynth doorgaans binnen het bestaande areaal naar meer grasland schuiven en zo alsnog voldoen.

Bij bedrijven met meer dan 100 melkkoeien ligt het aandeel dat niet voldoet op minimaal de helft. In de grootste klasse, met meer dan 250 melkkoeien, loopt het aandeel dat niet aan de norm komt op tot 76 procent.

Grotere bedrijven kunnen met bouwplanverschuivingen vaak nog tot een norm van 0,30 hectare grasland per gve opvangen, maar om de eindnorm van 0,35 hectare te halen zijn vaker extra maatregelen nodig. De belangrijkste oorzaken voor de knelpunten bij grotere bedrijven zijn een hogere melkproductie-intensiteit per hectare en een relatief kleiner aandeel grasland in het teeltplan.

Meer grasland of minder jongvee

Flynth ziet twee hoofdroutes om binnen de norm te komen. De eerste route is het vergroten van het aandeel grasland in het bouwplan, bijvoorbeeld door snijmaisland te vervangen door grasland. Dat helpt om de graslandeis te halen, maar gaat gepaard met een lagere drogestof- en kvem-opbrengst van eigen grond. Daardoor kan de melkproductie onder druk komen te staan en kan extra krachtvoer nodig zijn; Flynth benadrukt dat het verstandig is de financiële gevolgen daarvan vooraf inzichtelijk te maken.

De tweede optie is het verlagen van de jongveebezetting. Minder jongvee zorgt voor minder gve op het bedrijf en dus sneller voldoen aan de graslandnorm. In het doorgerekende scenario gaan de adviseurs uit van een minimale bezetting voor een gesloten bedrijf, met 0,7 stuks jongvee per tien melkkoeien en de voorwaarde dat alle kalveren minimaal één maand op het bedrijf blijven. Dit levert gemiddeld een daling van 13 tot 15 procent in gve-bezetting op. In theorie is er dan in alle bedrijfsklassen voldoende grond, al blijft bij een deel van de bedrijven ook dan een verschuiving naar meer gras nodig.

Uitgangspunten

Uitgangspunten van de analyse van Flynth zijn dat de graslandnormen uit het wetsvoorstel stap voor stap worden ingevoerd, met minimaal 0,20 hectare grasland per gve in 2028, oplopend naar 0,25 hectare in 2030, 0,30 hectare in 2032 en 0,35 hectare in 2034.

Bedrijven zijn ingedeeld naar omvang op basis van het aantal melkkoeien, met klassen tot 100, 100 tot 150, 150 tot 200, 200 tot 250 en meer dan 250 melkkoeien. Per klasse zijn melkproductieniveau per koe, intensiteit in kilogram melk per hectare en het aandeel grasland bepalend voor het wel of niet halen van de norm.

Het aantal gve per bedrijf is berekend met dierenaantallen, melkproductie en de omrekentabel uit het wetsvoorstel en is afgezet tegen de graslandoppervlakte en totale bedrijfsoppervlakte om de ruimte voor bouwplanverschuivingen te bepalen. De analyse laat per normjaar zien welk aandeel bedrijven wel en niet voldoet en of voldoen haalbaar is via meer gras in het bouwplan; daarna zijn de effecten beoordeeld van een hoger aandeel gras en een minimale jongveebezetting.

Regionale verschillen tussen VLB-kantoren bleken gering en zijn daarom niet apart uitgewerkt. Voor Maatschappelijke Landbouwgebieden geldt in het voorstel een maximum van 1,5 gve per hectare, met de mogelijkheid om te kiezen voor de graslandnormen uit de Agrarische Hoofdstructuur zonder maatschappelijke vergoeding; daarom zijn de resultaten ook relevant voor bedrijven in deze gebieden.

Zie ook: Gevolgen wetsvoorstel grondgebondenheid voor de melkveehouderij