Sytze Zwaagstra wil groeien én emissies reduceren: “Kansen testen en doorboeren binnen randvoorwaardes”

Groei

Sytze zit samen met twee van zijn broers in de maatschap. Ze boeren in Nij Beets, tegen Natura-2000-gebied Van Oordt’s Mersken aan. “Toch zijn we gaan sturen naar meer koeien in plaats van minder”, stelt hij. “Binnen de grenzen van onze vergunning moeten drie gezinnen een boterham verdienen aan dit bedrijf.”

Hijzelf en broer Geert doen de melkveetak, op twee verschillende locaties. Broer Sjouke regelt onder andere transport. “Ons aantal stuks jongvee is anders dan op andere bedrijven juist toegenomen. Wij willen namelijk doorboeren, uiteraard binnen de geldende randvoorwaardes.”

Voor die groei is ook ruimte genoeg, vertelt hij. “We hebben met 155 hectare, waarvan 50 in agrarisch beheer, behoorlijk wat grond tot onze beschikking. Ik hoef in de toekomst geen 500 koeien te hebben. Maar we onderzoeken bijvoorbeeld wel of we er nog een zorgstal neer kunnen zetten en wat andere mogelijkheden zijn.”

Ureumgehalte

Bij aanvang van het project zat Sytze op een ureumgehalte van zo’n 22 mg/100. “Binnen dit project zijn we verder gaan dalen. Met een reden: het ureumgehalte lijkt voor 40% van invloed te zijn op de ammoniakemissie van ons bedrijf.”

“Een tijdje wisten we ook te boeren met een ureumgehalte van 14. Maar nu we weer wat meer weidegang toepassen is dat iets omhoog gegaan. We zitten nu op zo’n 16/17.”

Om dit gehalte te behouden, zette Sytze een aantal stappen. Hij somt op: “In de zomer geen tarwegisten voeren, minder soja bijvoeren als de koeien buiten lopen en hoogwaardigere kuilen maken.”

Bij die laatste doelt Sytze op het VEM-gehalte (Voeder Eenheid Melk). “We proberen meer suiker en energie te behouden in onze kuilen. De koeien reageren er goed op. Al willen we ook weer niet té laag in eiwitten gaan. Voorlopig houden we de lijn van 166 gram ruw eiwit/kg DS in de graskuil aan, maar het is niet uitgesloten dat we verder zullen zakken.”

Methaanuitstoot

Dankzij zijn hoeveelheid grond, heeft Sytze de mogelijkheid om onderscheid te maken in kuilen. “De kuil met waardes die minder goed passen bij onze bedrijfsvoering, verkopen we. We maken bijvoorbeeld hooi van de percelen in natuurbeheer. Die gaan naar paardenboeren.”

“Dat is ten eerste een mooi verdienmodel, waar we baat bij hebben. Ten tweede geeft het ons ook de ruimte om te kiezen wat we onze koeien willen voeren en wat niet.”

“Voor de methaanuitstoot op het bedrijf is het ook gunstig. Het écht stengelige, wat de koe trager verteert in de pens, hoef ik niet te voeren.”

Bemesting

Sytze deed ook mee aan de voorjaarsdemo’s ‘Innovaties in graslandbemesting’ op zijn bedrijf, een samenwerking van Netwerk Praktijkbedrijven met Bemest op z’n Best, Koeien & Kansen en Vruchtbare Kringloop Oost. “Een mooi dagje voor leden van het Netwerk, collega-melkveehouders, de buurt en alle andere geïnteresseerden”, blikt hij terug. “Als je secuurder mest, heb je minder verlies. Oftewel: meer winst.”

“Het gaat ook om slim boeren. Bijvoorbeeld meer in het voorjaar bemesten, zodat je in het najaar profiteert. En in het najaar minder of niet bemesten, omdat je daar ook minder aan hebt. In de winterperiode die erop volgt, maai je namelijk toch niet. Gemiddeld genomen bemesten we daardoor nu minder.”

Zelf ziet hij met name kansen liggen in maatregelen die weinig kosten, maar wel geld opleveren. “Neem water bij de mest doen bij het uitrijden. Nu blijkt dat dat helpt, pak je het als boer zo op.”

“Natuurlijk zijn er ook duurdere ingrepen. Door een project als Netwerk Praktijkbedrijven kunnen we een signaal geven naar provincies met wat we nodig hebben.”

Biogas

Ook heeft Sytze voorzichtige plannen binnen een biogas-HUB. “Dat is nog pril, maar we kijken met 13 veehouders of we onze vergisters kunnen verbinden met een gasleiding. Dan zouden we het gas op één punt kunnen wegdrukken. En samen kijken of wij mest kunnen verwerken tot een waardig product.”

“Op deze manier gaat de mest verder de put in, wat de methaan in de mestopslag zou drukken. In de stal reduceert het ammoniak, omdat het sneller de put in gaat. De vergunningen zijn er, maar het is afwachten.”

“Er is in ieder geval geen ontkomen meer aan om met thema’s als ammoniak en methaan bezig te zijn.”

Onderzoeksbedrijf

Netwerk Praktijkbedrijven ziet hij als een leerzaam project dat daarop aansluit. Bij de betrokkenheid van bedrijfsbegeleider Stefan van ‘t Ooster heeft hij baat. “Soms zijn het véél grafiekjes die je ontcijferen moet. Dan is het zaak om de juiste conclusies te trekken uit de cijfers die je voor je ziet. Begeleiding daarin bevalt me erg goed.”

“Het neemt wel tijd in beslag”, geeft hij aan. “Zeker omdat wij als onderzoeksbedrijf metingen verrichten. Je bent continu aan het bijhouden en afstemmen.”

Toch hoopt hij dat het project na 2025 door zal gaan. “De afgelopen jaren konden we van alles uitproberen. Het project stáát, dus qua tijdsinvestering zal het relatief minder gaan kosten dan in de opstartfase. Laten we kansen dus verder gaan testen.”