Wiersma wil boeren individueel informeren over Woo-verzoeken; kosten 15 tot 60 miljoen euro per jaar

Op 27 juni 2024 besloot RVO informatie van varkensbedrijven openbaar te maken op grond van de Woo. Sectorpartijen maakten bezwaar tegen het besluit en maakten dit aanhangig bij de voorzieningenrechter. Het was voor minister Wiersma aanleiding wijzigingen aan te willen brengen in de zienswijzeprocedure. De minister wil iedere agrarisch ondernemer via een brief informeren over Woo-verzoeken en de mogelijkheid tot het indienen van een zienswijze, om te voorkomen dat boeren benadeeld worden. Ze stelt dat publicatie in de Staatscourant, wat tot dan toe gebruikelijk is, niet toereikend is, omdat de impact van dit soort verzoeken groot is. Het gaat bij dit soort verzoeken niet alleen om het openbaar maken van bijvoorbeeld dieraantallen en emissies, maar ook om het privé-adres van boeren.

Dilemma tussen snelheid en zorgvuldigheid

De keuze van de minister voor een individuele aanpak kost tijd en geld. Beide factoren spelen een belangrijke rol in het afhandelen van Woo-verzoeken. Op 24 februari wordt de minister door het Dictoraat-generaal Agro geïnformeerd over de extra tijd en kosten die deze werkwijze met zich meebrengt.

De agrarische sector telt 59.000 ondernemers. De meeste Woo-verzoeken hebben betrekking op de totale sector. Bij de keuze voor individueel informeren, moeten per Woo-verzoek twee brieven verstuurd worden. De eerste brief informeert boeren dat ze de mogelijkheid hebben een zienswijze in te dienen.De tweede brief informeert ondernemers over het besluit op de zienswijze. Volgens een eerste inschatting van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) is 3 tot 5 fte extra nodig voor het consequent toepassen van de door Wiersma gewenste communicatie.

Momenteel lopen er 3 Woo-verzoeken bij RVO, de kostenraming voor het toepassen van de nieuwe werkwijze loopt uiteen van 5,1 tot 14,2 miljoen euro. Bij de kostenberekening is het aantal te verwachten zienswijze de grote variabele. Bij 5,1 miljoen euro dient 25 procent van de aangeschreven ondernemers een zienswijze in. Dient 90 procent van de ondernemers een zienswijze in dan lopen de kosten op tot 14,2 miljoen euro.

Meer dwangsommen

Naast de extra arbeid en extra kosten voor deze aanpak verwacht RVO met deze aanpak, meer en hogere dwangsommen. De individuele aanpak zorgt voor een langere doorlooptijd van Woo-verzoeken. Dit, zo verwacht RVO, leidt tot meer frustratie bij de indiener van het Woo-verzoek. Die daardoor eerder geneigd is een beroep in te dienen, omdat de beantwoordingstermijn op het Woo-verzoek wordt overschreden. Deze dwangsom kan uiteindelijk oplopen tot 15.000 euro.

RVO waarschuwt in haar nota ook voor frustraties bij de ondernemers die individueel geïnformeerd worden over Woo-verzoeken waarbij het indienen van een zienswijze geen effect heeft, omdat de gegevens in alle gevallen openbaar gemaakt moeten worden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het openbaar maken van de emissiegegevens.

Kostenonderbouwing RVO

Onderstaande tabel geeft per onderdeel van de zienswijze procedure inzicht in de kosten van het afhandelen van de 3 Woo-verzoeken die momenteel voorliggen. Ervan uitgaande dat 25 procent van de ondernemers een zienswijze indient, komen de totale kosten uit op 5.124.000 euro.

Het aantal zienswijze is lastig te voorspellen. RVO werkte de kostenberekening uit voor verschillende scenario's.

60 miljoen euro per jaar

Gemiddeld komen er 10 à 15 van deze zaken binnen per jaar. De in de tabel genoemde getallen moeten dus mogelijk nog keer 3 gedaan worden. Daarmee komen de jaarkosten tussen de 15 en 60 miljoen euro te liggen. Het totale RVO-budget bedraag 300 miljoen euro per jaar. De extra kosten voor de nieuwe aanpak komen ten laste van het budget van 300 miljoen euro.