Jan en Teun Gieben: ‘We hebben de gehalten vastgehouden én toch emissies verlaagd’

Het bedrijf van Jan en Teun Gieben telt 85 melkkoeien, 40 stuks jongvee en bijna 40 hectare grond. Binnen die vaste basis zetten de Giebens de afgelopen jaren duidelijke stappen in emissiereductie. Daarbij speelt niet alleen hun eigen inzet een rol, maar ook de begeleiding vanuit het project Netwerk Praktijkbedrijven en de uitwisseling met collega-melkveehouders.

Positief verrast

Bij de start van het project rond stikstof- en methaanreductie was Jan Gieben kritisch, geeft hij toe. “Het mocht niet ten koste gaan van de vet- en eiwitpercentages. Daar was ik scherp op.” Tot zijn verrassing pakte het goed uit.

Hij bracht zijn ruw eiwit per kilo droge stof terug naar 153 g RE/kg DS, zonder verlies van productie. De gehalten liggen bovendien nog steeds rond 4% eiwit en 5% vet. “De koeien doen het goed. Daar hebben we nu dus geen zorgen meer om.”

Het ureumgetal daalde van gemiddeld 22 naar 18–19. “Dat laat zien dat we stappen maken. Natuurlijk zijn we er nog niet en schommelt het elk jaar weer, maar we zijn wel een duidelijke richting ingeslagen en kijken daar positief op terug.” Dat geeft vertrouwen om ook in de toekomst scherp te blijven sturen op het rantsoen.

Voortgang en bedrijfskenmerken (2020)

Grondsoort: Zand

Totale oppervlakte: 39,94 ha

Aantal melkkoeien: 86

Intensiteit: 19.556 kg meetmelk / ha

Bedrijfsvoering: Gangbaar

Aantal dagen weidegang: 216 dagen per jaar

Aantal uren weidegang: 4 uren per dag

Gulden middenweg

Inkuilen bleek een zoektocht. Waar Jan vroeger koos voor een nattere kuil - minder arbeidsintensief - stuurt hij nu op een gulden middenweg. “Niet te droog, niet te nat. Een hele droge kuil past niet bij ons: het is lastiger te voeren en minder smakelijk voor de koe. Maar te nat zorgt voor hogere emissies, dat proberen we nu actief te voorkomen.”

De zomer van 2025 was spannend: het was extra droog in de Brabantse zandregio. “We hebben dag en nacht beregend. Gelukkig leverde dat toch een redelijke snede op. Percelen die we niet konden beregenen, liepen wel achter. Dus we hebben nu minder gras in huis dan we nodig hebben. Daar moeten we oplossingen voor vinden, bijvoorbeeld door extra gras aan te kopen of percelen bij te zaaien.”

Het laat zien hoe sterk het weer de bedrijfsvoering beïnvloedt. “Je moet continu schakelen, ieder jaar is anders.”

KringloopWijzer als tussenbalans

De KringloopWijzer is een vast onderdeel van de bedrijfsvoering. “We kijken er scherp naar. Elk kwartaal maken we een tussenbalans met onze bedrijfsbegeleider”, zegt Jan. Soms vraagt dat om bijsturen, bijvoorbeeld bij een kuil waarvan de cijfers anders uitpakken dan verwacht. “Dan duik je er samen in om te kijken hoe dat kan.”

Volgens bedrijfsbegeleider Jan van Middelaar is dat precies de kracht van de aanpak. “Door regelmatig de cijfers te bespreken, zie je sneller waar bijgestuurd kan worden. Het helpt om de effecten van maatregelen concreet te maken en geeft houvast in de keuzes die je maakt op het bedrijf.”

Naast de cijfers speelt ook inspiratie een rol. Teun bezoekt geregeld bijeenkomsten met collega-deelnemers. “Je ziet hoe anderen het aanpakken, met andere manieren van drogen of voeren. Neem de boer die een Oostenrijks model toepast om hooi te maken. Daar leer je van.” Teun vindt die kruisbestuiving waardevol. “Je doet nieuwe ideeën op en kunt tegelijk spiegelen waar je zelf staat”, zegt hij.

Nieuwe mindset

Het werken aan lagere emissies vraagt volgens Jan om een andere manier van denken. “Ik heb jarenlang op een bepaalde manier geboerd. Dat was goed, maar nu moet je opnieuw kijken en aanpassen. Dat gaat stap voor stap.”

Dat werpt vruchten af: ten opzichte van 2020 realiseerde het bedrijf in 2023 15% reductie van ammoniak, ondanks droge en natte zomers. “Daar zijn we trots op. Die lijn proberen we door te zetten.”

Jan van Middelaar ziet dat ook terug in de ontwikkeling van het bedrijf. “De Giebens laten zien dat structurele verbetering mogelijk is.”

Vooruitblik

Met zijn 68 jaar denkt Jan Gieben nadrukkelijk na over de toekomst. Samen met adviseurs wordt gewerkt aan een soepele overdracht naar Teun. “We zijn volop in gesprek hoe we dat het beste doen. Teun is volledig betrokken bij het bedrijf: de wil is er.”

De markt biedt kansen. Door het stoppen van veel collega’s in de regio zijn melkprijzen op het moment goed en zijn ook de prijzen van kalveren en koeien gestegen. Inmiddels heeft het bedrijf wat vleesvee (Belgisch witblauw) in huis, om daar extra winst op te behalen. “Dat maakt het perspectief beter. Er liggen echt mogelijkheden voor Teun.”

Ook Jan van Middelaar ziet dat optimisme terug. “Door stijgende prijzen en meer bewust sturen op emissie wordt het bedrijf toekomstbestendiger. Dat geeft vertrouwen voor de volgende generatie.”

Reuring op het erf

Naast het melkveebedrijf draait de minicamping volop. Vooral gezinnen met kinderen weten de weg naar Wilbertoord te vinden. “Veel gasten komen jaar na jaar terug. Dat zegt genoeg”, vertelt Jan Gieben. “Het geeft reuring op het erf en energie om door te gaan.” De combinatie van melkveehouderij en recreatie zorgt bovendien voor extra verbreding van het inkomen.

Terugkijkend is Jan Gieben tevreden. “We hebben de gehalten vastgehouden, ruw eiwit en ureum verlaagd en emissies teruggebracht. Dat is niet vanzelfsprekend in jaren met zoveel weersextremen. De basis is goed, en daarop bouwen we verder.”