Optimaliseren van voerfrequentie vraagt maatwerk per bedrijf

Onderzoek maakt duidelijk dat er geen ‘one size fits all’ bestaat. Een extreem hoge voerfrequentie kan leiden tot verstoringen in het rustgedrag van koeien, maar de effecten hangen sterk af van factoren als stalindeling, rantsoensamenstelling en management. Belangrijker nog: automatische voersystemen geven juist de flexibiliteit om met die frequentie te variëren en te finetunen.

De beste balans tussen deze factoren verschilt per bedrijf. Optimalisatie daarvan biedt waardevolle inzichten voor melkveehouders die willen experimenteren met voerfrequentie en via data hun management verder willen verbeteren.

Tijdens de themadagen over automatisch voeren gaan we hier dieper op in. Met praktijkervaringen, experts en discussies laten we zien hoe voerfrequentie en voermanagement bijdragen aan gezonde koeien en een rendabele bedrijfsvoering.

Hoge versus lage voerfrequentie

Onderzoekers van de Universiteit van Milaan en Wageningen UR onderzochten in de winter van 2018/2019 op een Fries melkveebedrijf wat het effect is van een hoge voerfrequentie (elf keer per dag) ten opzichte van een lagere frequentie (zes keer per dag). Daarbij is gekeken naar liggedrag, melkrobotbezoeken en melkproductie.

Het praktijkbedrijf beschikte over een automatisch voersysteem en twee melkrobots. In totaal liepen er 93 melkgevende Holstein-Friesian-koeien in de stal. Voor het onderzoek werden 20 koeien voorzien van sensoren waarmee hun liggedrag dag en nacht werd gevolgd.

Langere ligtijd

De resultaten, die in 2019 werden gepubliceerd, laten zien dat de totale dagelijkse ligtijd nauwelijks verschilde: gemiddeld 12,2 uur per dag, wat vergelijkbaar is met waarden in andere onderzoeken. Het verschil zat in de verdeling van de rust.

Bij elf voerbeurten per dag lag een koe in het uur vóór het voeren gemiddeld 28,9 minuten en in het uur erna 30,8 minuten.

Bij zes voerbeurten per dag was dat 32,8 minuten vóór en 26,9 minuten na het voeren. De hoge frequentie zorgde dus voor kortere maar vaker onderbroken rustperiodes, terwijl de lagere frequentie langere ligmomenten mogelijk maakte. Ook werd bij elf voerbeurten minder vaak een lange ligperiode van 150 tot 200 minuten geregistreerd.

Iets hogere melkproductie

Daarnaast werden de melkresultaten gevolgd. Bij elf voerbeurten per dag lag de melkproductie op gemiddeld 31,3 kilogram per koe per dag, terwijl dit bij zes voerbeurten 32,2 kilogram per dag was. Hoewel het verschil klein lijkt, wijst dit volgens de onderzoekers op het belang van ongestoorde rust voor de productiviteit.

Ook het gebruik van de melkrobot verliep bij zes voerbeurten gelijkmatiger, met minder verstoringen en efficiënter bezoekgedrag.

De onderzoekers concluderen dat een zeer hoge voerfrequentie niet automatisch beter is. Te vaak voeren kan de rust van koeien verstoren en heeft in dit onderzoek zelfs geleid tot een lichte daling van de melkproductie. Een voerfrequentie van zes keer per dag bleek voor de koeien op dit bedrijf een betere balans te bieden tussen voeropname, rust en melkproductie.

Welzijn koeien op peil houden

Volgens de auteurs van het onderzoek is het voor melkveehouders die werken met automatische voersystemen belangrijk om niet alleen naar het aantal voerbeurten te kijken, maar vooral naar het effect daarvan op het liggedrag van de koe. Een goed gekozen frequentie helpt om zowel het welzijn van de dieren als de productie op peil te houden.

Deze studie kent echter enkele beperkingen, zo geven de onderzoekers aan. Zo was de aanpassingsperiode van drie dagen voor de koeien om te wennen aan de nieuwe voederfrequentie, waarschijnlijk te kort om het volledige gedragseffect vast te leggen. Daarnaast zijn slechts twee voederfrequenties (6 × en 11 × per dag) met elkaar vergeleken.

Bovendien is het onderzoek uitgevoerd op één bedrijf met een automatisch voer- en melksysteem, waardoor de resultaten minder goed te generaliseren zijn naar andere bedrijfsomstandigheden.

Verder zijn alleen liggedrag, melkproductie en melksysteemgebruik gemeten, terwijl andere relevante factoren zoals sociaal gedrag en individuele voeropname buiten beschouwing zijn gebleven.

Lees hier het hele onderzoek.