Na jaren is mestkringloop rond te rekenen voor melkveehouder Marco Pool
Zo zet hij mest om in vier waardevolle stromen en bespaart hij op kunstmest én energie.
Hoe werd de businesscase wel haalbaar?
Jarenlang was vergisten voor Marco “niet rond te rekenen”. Zijn plannen kwamen in een stroomversnelling toen hij bovenaan de reservelijst voor provinciale subsidie terechtkwam. Toen het budget bij provincie Friesland werd verruimd, kreeg hij groen licht. Samen met gunstige energieprijzen gaf dat de doorslag. Extra urgentie kwam door de afbouw van derogatie: ineens moest hij veel meer mest afvoeren, met fors hogere kosten. Het vermijden van die kosten gaf de ruimte om verantwoord te investeren in vergisten en strippen.
Voerkringloop op een extensief melkveebedrijf
Het bedrijf van Pool is vrij extensief: 117 hectare grond voor 175 melkkoeien en jongvee. “Bij mij lopen de koeien gemiddeld 7,5 uur per dag in de wei,” zegt hij. In de winter produceert dat zo’n 13,5 kuub mest per dag, in de zomer 8,5 kuub. De rest van de mest valt direct in het gras en gaat dus niet door de stripper. Toch weet Marco het grootste deel van zijn mest- én voerkringloop op eigen erf rond te zetten.
We zijn voor 80% zelfvoorzienend in ruwvoer en kopen geen bijproducten aan. We corrigeren alleen met krachtvoer.
Marco Pool
Zijn bedrijf ligt in een regio met veel gras. “Een koe is een herkauwer, dus ik wil gras goed aan de koe benutten,” legt hij uit. De keuze voor extensiever en veel weidegang betekent een lagere koeproductie per jaar – bij Marco gemiddeld 8.300 kg melk per koe tegenover ruim 9.300 kg op een gemiddeld bedrijf in Nederland – maar op de lange termijn levert dit hem een stabiele boterham op.
De oude situatie: één meststroom en afvoer
Voor de komst van de Farmcubes stripper had Marco maar één meststroom. Alle mest ging rechtstreeks het land op. Een deel moest hij echter afvoeren: eerst zo’n 500 kuub, vanaf 2024 oplopend tot 2.000 kuub. Fosfaatruimte was daarbij geen probleem, stikstof wel.
Vergisten en strippen in de praktijk
Nu ziet de praktijk er heel anders uit. Robots rijden af en aan door de stal om mest te verzamelen. Vier keer per dag wordt de verse mest in de vergister gepompt. Daar ontstaat biogas en digestaat. De dikke fractie uit het digestaat levert organische stof; de dunne fractie gaat door de stripper en levert kali, ammoniumsulfaat en/of ammoniumnitraat (Renure).
Door de dunne fractie te strippen kan Marco minder kunstmest kopen. “Het is niet gratis om Renure te maken, maar met de huidige kunstmestprijzen kan het uit,” zegt hij. Daarnaast is hij ook in stroom zelfvoorzienend: de warmte (biogas) uit de vergister verwarmt zowel het woonhuis als de stripper. Daarvoor ontvangt hij subsidie via de SDE++, Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie.
De stal werd tegelijkertijd gerenoveerd: dichte vloeren, mestrobots, aangepaste hekken en een vernieuwde watervoorziening. De investeringen leveren direct voordeel op: meer comfort voor de koeien en een besparing op zowel kunstmest als de energierekening.
Wat betekent dit voor bemesting?
Met vier gescheiden stromen kan Marco veel preciezer bemesten. “Ik moet een heel ander bemestingsplan maken dan dat ik anders deed. De theorie weet ik wel, maar de praktijk is altijd net anders.” De komende wintermaanden wil Marco zich verdiepen in zijn nieuwe bemestingsplan. Hiervoor haalt hij veel kennis op bij studiegroepen en collega’s.
Hoeveel werk kost mestvergisten en -strippen?
Die uitwisseling werkt twee kanten op. Terwijl Marco zelf ervaringen ophaalt over bemesting, komen andere boeren juist weer bij hém kijken voor kennis over mestvergisten en -strippen. Zo ook een groep jonge Ierse boeren die tijdens een familiebezoek in Nederland zijn erf aandeden, nieuwsgierig hoeveel extra werk de installatie oplevert.
Daarover zegt Marco: “Dat valt me alles mee. Er staat wel een hele fabriek bij, maar als je de machines eenmaal kent, is het vooral een kwestie van controleren. Storingen zijn er zelden en vaak zelf op te lossen.”
In het begin was schuimvorming een uitdaging, bijvoorbeeld na stilstand of door wisselende mest.
Dat overkomt je één keer en daarna weet je waar je op moet letten.
Marco Pool
Inmiddels houdt hij alles in de gaten via een app die laat zien of de stripper goed draait, hoeveel warmte wordt benut en of er voldoende mest in voorraad is.
Nu is een goed moment
Na een lange aanloop valt tijdens de realisatie van de vergister en stripper alles samen. Voor Marco is dit het moment om te investeren. “De melk- en vleesprijzen zijn nu goed, dat geeft ruimte om dingen te doen.”
Aan collega-melkveehouders geeft hij mee: “Kijk goed rond en vraag ervaringen op bij anderen. Geloof niet direct de eerste adviseur.” Zelf bleef hij altijd kritisch: soms wel tien keer vragen wat iets écht oplevert, of besluiten een samenwerking los te laten en alleen verder te gaan.
“Ik bleek net groot genoeg om het zelf rond te maken. En ja, je moet ook wel een aanhouder zijn,” besluit Pool lachend.
Toelating Renure
Het EU-Nitraatcomité stemde op 19 september 2025 in met toelating van Renure: bewerkte dierlijke mest die als kunstmestvervanger kan tellen. Daarmee ligt de weg open voor definitieve vaststelling door de Europese Commissie; Raad en Europees Parlement hebben nog een korte bezwaarperiode. Nederland bereidt de regels alvast voor, zodat toepassing kan starten zodra de EU-tekst van kracht is.
Tekst: Marloes ten Oever
Beeld: Ellen Meinen