Klaas Jan van Calker heeft vertrouwen in maatregelen, mits deze economisch duurzaam zijn

Klaas Jan runt samen met zijn partner, zwager en diens vrouw melkveebedrijf Ondersteijn in Berlicum. Het bedrijf is deelnemer van het On the way to PlanetProof-programma. Ook hebben ze 1500 zonnepanelen waarmee ze energie opwekken voor 85 huishoudens.

“Het spreekt me aan dat het project Netwerk Praktijkbedrijven veehouders centraal stelt in de transitie waarin we nu zitten”, aldus Klaas Jan. “Dit is in mijn ogen de meest effectieve manier om reductie teweeg te brengen. Het werkt vele malen beter dan wanneer het van bovenaf wordt opgelegd.”

Terugblikkend op de afgelopen jaren, stelt hij dat verschillende maatregelen goed uitpakten op zijn bedrijf. “Minder jongvee, het verlagen van ruw eiwit in je rantsoen en deels meer weidegang. Met die combinatie kan je best aanzienlijke reductie behalen.”

Wel voegt hij toe dat je er met alleen die maatregelen nog niet bent. “Je kan ermee tot de streefwaarde van 30% reductie van ammoniak komen, maar nog niet op 50%. Idealiter gezien zou je dus ook nog andere maatregelen moeten inzetten. In het verdere verloop van het project zou ik bijvoorbeeld benieuwd zijn naar technische innovaties.”

Voortgang en bedrijfskenmerken (2020)

Grondsoort: Zand

Totale oppervlakte: 83,97 ha

Aantal melkkoeien: 160

Intensiteit: 21.833 kg meetmelk / ha

Bedrijfsvoering: Gangbaar

Aantal dagen weidegang: 150 dagen per jaar

Aantal uren weidegang: 5 uren per dag

Stal

Zelf onderzoekt Klaas Jan technische innovaties in de stal. “Momenteel zoeken we uit of klimaatgestuurde ventilatie verschil kan maken. Deze is afgelopen jaar vanuit het Netwerk op ons bedrijf geïnstalleerd. We zitten er als onderzoeksbedrijf nog middenin: wat is de daadwerkelijke impact, hoeveel levert het op? Ik heb er nog geen antwoord op.”

“Tot nu toe is wel gebleken dat we vrij veel ventileren, waardoor er ook veel emissie vrijkomt. Dus is het nu vooral de vraag of we dat nog kunnen aanpassen zonder dat het ten koste gaat van de koegezondheid.”

“Andere zaken om op te letten in de stal zijn het vloermanagement, de frequentie van de schuiven en de optie om water toe te voegen. Al is dat laatste bij ons vrij lastig, omdat wij al met een mestopslagprobleem kampen.”

“Uiteindelijk is het ook altijd de vraag of een investering in een emissiereducerende techniek de kosten waard gaat zijn. Het is relevant, omdat het maakt of het economisch duurzaam is of niet. Wij zitten niet in de buurt van een Natura2000-gebied, dus in feite is de noodzaak om emissies te minderen ook kleiner.”

Kuilmonsters

Tegenwoordig worden er elke maand kuilmonsters gemaakt op het bedrijf. “Dat betekent ook dat we maandelijks een nieuw rantsoen krijgen, afgestemd op de afwijkingen van de kuilmonsters. Met onze voerleveranciers hebben we afspraken gemaakt over het aantal gram ruw eiwit.”

“We doen ook elke week een vers grasmonster. Je ziet gedurende het seizoen gigantische variatie. Door te monitoren houd je een vinger aan de pols. Hierdoor kun je je input sturen en hoef je minder krachtvoer te gebruiken.”

“Als het project eindigt, is dit wel iets wat we zullen blijven doen. Ik weet niet of we dan ook dezelfde frequentie aanhouden, maar we willen wel vaker een monster nemen om de kwaliteit van de kuil en het verse gras inzichtelijk te maken. Dat voegt veel toe.”

Jongvee

Klaas Jan zit daarnaast al vanaf het begin van het project laag in zijn jongvee. Is dat vol te houden? “Ja, we zijn niet bang om een koe wat extra tijd te geven om te herstellen. De levensduur bij afvoer is op ons bedrijf gemiddeld zo’n 7,5 jaar. Omdat we proberen een koe niet te snel te vervangen hebben we ook wat minder jongvee staan.”

Naast melkveehouder is Klaas Jan werkzaam bij Unilever, waar hij verantwoordelijk is voor de duurzame inkoop van zuivel, vlees en eieren. “Hierbij kijk ik ook op overkoepelend niveau naar de emissies van broeikasgassen, waar methaan onderdeel van uitmaakt. En hoe we de totale impact van de zuivelsector kunnen verminderen.”

“Dat is zeker een andere bril dan die van melkveehouder. Toch streef ik in beide functies naar oplossingen die economisch slim zijn. Alleen op die manier komen we verder.”

“Op korte termijn kunnen we wel reducties teweeg brengen, maar dit moet ook op lange termijn gebeuren. Dus zorgen voor de reductie is één stap, maar zorgen voor de technische en economische resultaten van melkveehouders een tweede. Investeringen moeten ook nog zinvol zijn als we de transitie door zijn.”

Toekomst

“Aankomende jaren zullen we ons op het bedrijf vooral richten op meer grondgebonden worden. Hierdoor hopen we autonomer te worden en minder afhankelijk te zijn van anderen. Misschien willen we meer biodiversiteitselementen inpassen, maar dan moeten deze in het financiële plaatje passen.”

“Ik wil de volgende generatie zo min mogelijk opzadelen met mijn keuzes”, besluit Klaas Jan. “Als een van mijn kinderen, neefjes of nichtjes iets met de boerderij wil, moet het melkveebedrijf geen strop voor ze zijn. Het mag ook een manege of akkerbouwbedrijf worden, zolang de opvolgers er kansen in zien. Tot die tijd ontwikkelen wij ons bedrijf zo goed als mogelijk.”