Krimp veestapel versnelt in 2025
Met het stoppen van de agrarische bedrijven verdwijnen ook de bijbehorende productierechten uit de markt. In totaal kwamen er 1.587 aanvragen binnen voor deelname aan de LBV-regeling, waarvan er inmiddels 1.323 zijn toegekend. Hoeveel inschrijvers uiteindelijk gebruikmaken van de regeling is nog niet bekend, maar eerdere regelingen laten zien dat minimaal 50 procent een realistische inschatting is.
500 melkveehouders gestopt
De eerste effecten van de opkoopregelingen werden pas in de tweede helft van 2024 zichtbaar. Volgens voorlopige cijfers van het CBS zijn per 1 mei 2025 vijfhonderd melkveehouders gestopt. Het aantal varkens is gedaald tot ruim onder de 10 miljoen en ook het aantal kalverhouders is flink afgenomen. Deelname aan de opkoopregelingen kan de komende jaren zorgen voor een krimp van het aantal dieren in de veehouderij van 10 procent.
30 procent afroming
Vanaf 1 januari 2026 gaat het afromingspercentage bij de verhuur of verkoop van productierechten voor de melkveehouderij omhoog naar 30 procent. Voor de de varkenshouderij gaat een afromingspercentage gelden van 22 procent en in de pluimveehouderij 13 procent. Het afromen bij de handel in productierechten in combinatie met de LBV-regeling moet ervoor zorgen dat het verlaagde nationale mestproductieplafond in 2025. Het plafond daalt dit jaar naar 135 miljoen kilo fosfaat en 440 miljoen kilo stikstof. Om dit te bereiken, moet de productie ten opzichte van 2024 flink omlaag. De huidige opkoopregeling is daarvoor nog niet voldoende, aldus de ING bank.
Ook voor akkerbouwers wordt het steeds lastiger om het productievolume op peil te houden. Dat komt door verlaagde stikstofgebruiksnormen in combinatie met een verdere beperkingen op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Deze factoren wegen zwaarder dan de positieve invloed van genetische en technologische vooruitgang.
Melkprijzen stijgen in de eerste helft van 2025
Eind 2024 liepen de melkprijzen op. Een stijging die zich ook in de eerste helft van 2025 doorzette. Het melkaanbod in Nederland ligt op dit moment 1 à 2 procent lager dan in 2024.
Wereldwijd blijft de vraag naar zuivelproducten goed. In Europa zorgt de lagere dollarkoers wel voor enige prijsdruk. Voor de tweede helft van 2025 verwacht ING een stabiele melkprijs rond het huidige niveau. Over het hele jaar zullen de prijzen duidelijk hoger liggen dan in 2024.
Ook de prijs van biologische melk steeg in 2025. Vraag en aanbod zijn in Nederland goed in balans, waardoor de prijs met de markt meesteeg. In 2024 lag de opbrengst gemiddeld 1 cent hoger dan in 2023. Voor 2025 verwachten ING een lichte groei van de markt.
Afbouw derogatie
De afbouw van de derogatie heeft gevolgen voor de mestplaatsingsruimte in de melkveehouderij. In 2024 leidde dit tot hoge mestafzetkosten in de veehouderij. De extra kosten kunnen oplopen tot wel 3 cent per kilogram melk. Door de huidige melkprijs levert dat nog geen directe financiële problemen op, maar het drukt wel op de rentabiliteit van de sector, rekent ING voor.
Landbouwexport groeide bijna 5 procent in 2024
In 2024 steeg de exportwaarde met 4,8 procent tot 128,9 miljard euro. Die groei komt vooral door hogere prijzen en in mindere mate door een toename in volume. De belangrijkste exportproducten blijven zuivel en eieren, sierteelt en vlees.
De Nederlandse economie verdiende naar schatting 47,4 miljard euro aan landbouwexport. Daarmee blijft de landbouw een belangrijke bijdrage leveren aan onze economie.
Boer wil duidelijkheid
Boeren reduceerde de afgelopen decennia al meer dan 50 procent stikstof. Dit lukte dankzij investeringen in innovaties zoals aangepast voer, mestverwerking, mestaanwending en luchtwassers. Het aantal agrarische bedrijven krimpt al jaren door vergrijzing en een tekort aan opvolgers. Die trend zal zich versneld voortzetten door het opkoopbeleid. De stikstofreductie stagneert de laatste jaren en boeren die willen doorgaan beseffen dat er iets moet veranderen. Naast stikstof staan boeren ook voor andere uitdagingen, zoals het herstel van biodiversiteit en het voldoen aan de Kaderrichtlijn Water. Boeren die willen blijven, vragen om duidelijkheid op de lange termijn, zodat ze gericht kunnen investeren in een toekomstbestendig bedrijf.
Kabinetsval zorgt wederom voor onzekerheid
Duidelijkheid vanuit de overheid laat voorlopig nog op zich wachten. Hoewel wel duidelijk is dat het huidige kabinet duidelijk voor een andere toon in het landbouwbeleid kiest. Tegelijkertijd blijven de Europese regels van kracht. Veel landbouwzaken worden nu eenmaal op Europees niveau geregeld, Nu het kabinet recent is gevallen, is het onzeker hoe het langetermijnbeleid eruit gaat zien. Doelsturing krijgt steeds meer vorm, maar brede toepassing laat nog op zich wachten.
Naast stikstof speelt ook de afbouw van de derogatieregeling een steeds grotere rol in de toekomst van de veehouderij. Het droge voorjaar en de stijgende export hebben de druk op de mestmarkt iets verlicht. Toch blijven de afzetprijzen voor mest in de veehouderij voorlopig hoog.
Door het aanwijzen van extra nutriëntenverontreinigde (NV) gebieden door het ministerie van LVVN, groeit het aantal regio’s waar minder mest mag worden gebruikt. Dus in 2025 houdt de druk op de mestmarkt aan. Het zal naar verwachting nog enkele jaren duren voordat er weer balans ontstaat.
Ondanks de onzekerheid over beleid en mestafzet, zorgen goede prijzen ervoor dat boeren vertrouwen houden in de toekomst van hun eigen bedrijf.
Voedingsinflatie-index stijgt licht in 2025
Na de flinke daling in 2023 zijn de wereldwijde voedselprijzen in 2024 gestabiliseerd. Gedurende het jaar daalden de prijzen voor granen en suiker, terwijl vlees, melk en plantaardige oliën juist flink duurder werden. Over heel 2024 kwam de voedselprijsindex uit op 122, een daling van 2 procent. In december lag de index echter hoger, op 127. In juni 2025 steeg de index licht door hogere vlees- en melkprijzen, maar die werden gecompenseerd door dalingen in granen, suiker en oliën. De index kwam uit op 128.
