Reclame Code Commissie wijst klacht over ‘sloopmelk’-spot Wakker Dier af
De klacht over de campagne is afkomstig van een partner van een melkveehouder. Volgens haar bevat de reclame feitelijke onjuistheden en zet die consumenten op het verkeerde been. Een koe geeft juist melk als zij goed verzorgd wordt, stelt de klager. Goede voeding, aandacht en liefde voor het dier leiden tot een hogere melkproductie. Bovendien suggereert de reclame volgens de partner onterecht dat FrieslandCampina melkveehouders zou dwingen tot hogere productie. De klager benadrukte dat de koeien op het eigen melkveebedrijf gezond oud worden en zelden medische zorg van veeartsen nodig hebben.
Melkproductie verdubbeld
Wakker Dier verweerde zich tegen de klacht met een bredere onderbouwing. De organisatie begon in 2023 de campagne tegen melk zonder dierenwelzijnskeurmerk, omdat zij zich zorgen maakt over het welzijn van melkkoeien in Nederland. Volgens Wakker Dier is de melkveesector in toenemende mate gericht op efficiëntie en schaalvergroting, mede door het prijsbeleid van supermarkten en zuivelproducenten. Daardoor zou de melkproductie per koe de afgelopen decennia zijn verdubbeld, met gezondheidsproblemen tot gevolg, aldus Wakker Dier.
Zij stelt dat hoogproductieve melkkoeien vaker kampen met aandoeningen zoals slepende melkziekte, uierontstekingen en klauwproblemen. Ook op het gebied van huisvesting ziet de organisatie structurele tekortkomingen, zoals te harde ligplekken en te smalle looppaden als gevolg van het ontbreken van wettelijke normen. ‘Gezondheidsproblemen zijn de belangrijkste redenen om de dieren jong naar de slacht te brengen’, stelt de organisatie in het verweer.
Cijfers uit de melkveesector
Wakker Dier begrijpt naar eigen zeggen dat de situatie op de boerderij van de klager mogelijk beter is dan gemiddeld en dat daar gezonde koeien rondlopen. ‘De campagnes van Wakker Dier zijn echter niet gebaseerd op één boerderij, maar op wetenschappelijke data en cijfers uit de melkveesector’, zo staat in het deze week gepubliceerde uitspraak te lezen.
‘Tot slot stelt klager dat partijen als FrieslandCampina boeren niet zouden dwingen tot een hogere melkproductie. Hierbij is overigens niet duidelijk of de melkveehouderij van klager levert aan FrieslandCampina. Wakker Dier ziet wel degelijk een verantwoordelijkheid voor FrieslandCampina. De huidige marktomstandigheden, waarbinnen FrieslandCampina, als met afstand de grootste producent, een rol van betekenis speelt, dicteren wel degelijk dat de melkproductie per koe steeds verder toeneemt’, aldus Wakker Dier in het verweer.
Aankaarten van misstanden
De RCC zegt in haar toelichting te begrijpen dat de uiting van Wakker Dier een onjuist beeld geeft van melkkoeien waarin klager zich, als partner van een melkveehouder, niet herkent. Ook wordt ten onrechte de suggestie gewekt dat FrieslandCampina boeren zou dwingen tot een hogere melkproductie, aldus de Commissie. ‘Bovendien doet de campagne er niet af dat er melkveehouderijen zijn die het met betrekking tot de leefomstandigheden van de koe beter doen dan het volgens Wakker Dier in Nederland geldende gemiddelde, zoals klager stelt.’
De RCC overwoog in haar oordeel echter dat Wakker Dier zich met de commercial richt op het algemene publiek met een opiniërend doel: het aankaarten van misstanden in de melkveehouderij. Volgens de Commissie valt de uiting binnen de ruime grenzen van de vrijheid van meningsuiting.
Ze erkent dat de beelden en teksten confronterend en eenzijdig zijn, maar stelt dat dit past binnen de aard van de campagne en dat consumenten zullen begrijpen dat het om een standpunt van een dierenwelzijnsorganisatie gaat. De metafoor van de melkwagen die een koe achtervolgt, acht de RCC toelaatbaar, omdat Wakker Dier voldoende heeft onderbouwd dat er een verband bestaat tussen het prijsbeleid van zuivelproducenten en de druk op melkkoeien.
