Melkfase (0 tot 2 maanden): De basis voor een gezond kalf

De melkfase legt de fundering voor optimale groei, weerstand en pensontwikkeling van elk kalf.

Johan Verdaasdonk, jongveespecialist Agrifirm

“De eerste weken van een kalf bepalen meer dan je denkt: niet alleen de groei, maar ook de weerstand én hoe goed de pens zich ontwikkelt. Daar valt of staat je hele opfok mee.” Als jongveespecialist zie ik dagelijks hoe belangrijk het is om de melkfase serieus te nemen. In de eerste twee maanden bouw je letterlijk aan de basis van een gezonde koe. Dat betekent: goed voeren, hygiënisch werken en zorgen dat de overgang van melk naar vast voer soepel verloopt.

Melkvoeding: elke liter telt

Vanaf dag 3 beginnen we met kunstmelk. En dat moet precies goed zitten. 1 kilo melkpoeder per dag is de norm. Niet meer – want dan stel je de ruwvoeropname uit. En zeker niet minder – dan rem je de groei, terwijl de pens nog onvoldoende functioneert.

Ik hoor nog weleens: ‘Het is koud buiten, ik doe er wat extra poeder bij.’ Niet doen! Altijd 150 gram poeder per liter. Daar wijk je niet vanaf – ook niet bij -10°C.
Johan Verdaasdonk

Voerschema Melkfles/Melktaxi: het ideale dagschema

Water: onmisbaar vanaf dag 3

Een punt dat ik op elk bedrijf blijf herhalen: geef vanaf dag 3 onbeperkt vers water. Ja, ook als het vriest. Water stimuleert de ruwvoeropname en voorkomt uitdroging, vooral bij diarree.

Ik zie soms nog lege waterbakjes bij jonge kalveren. Dan weet ik: daar verlies je gewoon groeidagen.”
Johan Verdaasdonk

Pensontwikkeling begint bij jou

Een kalf wordt geboren met een nog inactieve pens. De melk gaat via de lebmaag, en dat blijft zo tot een week of zes. Toch kun je al vanaf dag één werken aan een goede pensontwikkeling. En dat is nodig – want die pens moet straks het echte werk doen.

De drie sleutels volgens Johan:

Correct melk verstrekken
Altijd op 40–42°C, met een schone speen op de juiste hoogte.
Vroeg krachtvoer geven
Vanaf week 1 – stimuleert penspapillen en het fermentatieproces.
Structuur met gehakseld stro
Vanaf week 2 – activeert de herkauwreflex.

Een kalf moet kunnen oefenen. Geef dus water, brok én stro zodra het kan. En in groepshokken helpt het enorm als ze elkaar nadoen.
Johan Verdaasdonk

Wat past bij jouw bedrijf?

Er zijn meerdere manieren om melk te verstrekken. Of je nu werkt met een melkbar of een drinkautomaat, het draait altijd om discipline en controle.

Een refractometer is mijn beste vriend: een brixwaarde van 15 betekent dat je melk perfect op 150 g/l zit.

Speenmoment: weet wanneer het kan

Spelen met het speenmoment is vragen om groeiverlies. Je speent pas als het kalf klaar is – en dat betekent:

Minstens 2 kg brok opname per dag
Minstens 2 keer het geboortegewicht
En een geleidelijke afbouw van de melk over 2 à 3 weken

Gebruik bijvoorbeeld een strotouwtje om de borstomvang te meten – bij 100 cm zit je rond de 90 kg.

En mijn belangrijkste tip? Verander niks rond het spenen. Geen nieuw hok, geen groepsovergang. Rust is goud waard in deze fase.
Johan Verdaasdonk

Tot slot

De melkfase is geen periode waarin je 'gewoon wat melk' geeft. Het is dé investering in gezonde, sterke vaarzen die later probleemloos mee kunnen draaien in je veestapel.

“Geef je kalveren een goede start, en ze betalen je dubbel en dwars terug.”

Tekst: Johan Verdaasdonk

Beeld: Kalvolac