‘Het zou getuigen van slecht bestuur wanneer de Kamer deze AMvB dierwaardigheid nu alsnog controversieel verklaart’

De Kamer gaf landbouwminister Femke Wiersma de opdracht om voor 1 juli met een AMvB te komen. „De minister heeft alles in het werk gezet om de wens van de Kamer uit te voeren. Dan kan de Kamer nu niks anders doen dan ruim baan maken om de AMvB uit te werken en te bekrachtigen. Het zou getuigen van slecht bestuur wanneer de Kamer deze AMvB nu alsnog controversieel verklaart", laat Roest aan de redactie van Agrio weten. „Dus ik ga ervan uit dat we doorkunnen. Maar zelfs zonder goedkeuring van de Kamer kunnen sectorpartijen aan de slag met het Convenant, er is geen enkele reden voor de sectoren om achterover te leunen."

Werk nog niet af

Roest geeft aan nog zeker niet klaar te zijn met het convenant. „We moeten nu aan de slag en ik houd zeker toezicht dat we dat ook daadwerkelijk gaan doen." Hij heeft ook al aangekondigd de betrokken partijen binnenkort weer bij elkaar te roepen om te kijken hoe ze handen en voeten kunnen geven aan de uitwerking van het convenant. „Ik zit er bovenop, om te zorgen dat we nu ook daadwerkelijk tot uitvoer brengen wat we met elkaar hebben afgesproken.”

NAVO-top

Roest sprak als onafhankelijk voorzitter vol lof over het traject. „Er vindt een historische NAVO-top plaats. Daar zijn alle ogen op gericht", zei hij in een speech tegenover alle aanwezigen. „Maar, in alle oprechtheid denk ik dat we hier ook wel geschiedenis aan het schrijven zijn. Het is nogal wat. De zes principes voor een dierwaardige veehouderij die door de Raad voor Dieraangelegenheden worden door deze partijen omarmd en vervolgens is er een programma gemaakt wat op structurele wijze de komende vijftien jaar wordt uitgerold."

Niet alleen dierenwelzijn centraal

Het streven is dat in 2040 alle dieren gehouden worden in systemen die rekening houden met dierenwelzijn. Het gaat niet alleen om dierenwelzijn, benadrukt Roest, maar om een eerlijker systeem. „Boeren moeten een redelijke prijs krijgen voor dierwaardig geproduceerd vlees om daarmee de noodzakelijke investeringen te kunnen doen. Tegelijkertijd moeten zij ook een goed inkomen verdienen. Als er geen verdienmodel is, dan zal het lastig worden."

Het overleg begon in 2023 en duurde maar liefst twee jaar. Er waren maar liefst 37 gesprekken aan de hoofdtafel nodig. „We beseffen als convenantspartners dat het een complex proces is. Het gaat om samenwerking en om vertrouwen. Ik denk dat de prestatie die geleverd is, is gebasseerd op vertrouwen. Anders was dit onmogelijk geweest."

AMvB maakte twee kabinetten mee

Er waren maar liefst 37 overleggen aan de hoofdtafel nodig, waar alle sectoren bij elkaar kwamen. „Ondertussen viel twee keer een kabinet en klapte het landbouwakkoord. Toch krijgen we de bekroning voor het harde werken", concludeert Roest.

Ook landbouwminister Femke Wiersma kwam daar later in haar betoog tegenover de pers op terug. „De AMvB heeft meer kabinetten meegemaakt dan je je voor zo'n proces mag vermoeden. Dat zegt niets over het proces zelf, maar wel over de politieke staat van de samenleving."

Aanwezigheid ketenpartijen

Wiersma benadrukt ook het belang van dat markt- en ketenpartijen zoals de supermarkten (CBL), vleessector (COV), en levensmiddelenhandel FNLI) aanwezig waren. „We kunnen niet het onmogelijke vragen van boeren als bijvoorbeeld de vergunningverlening niet op gang is geholpen. De onafhankelijke autoriteit zal daar scherp op toe zien: is de markt er klaar voor om een volgende stap te zetten, is de vergunningverlening losgetrokken etc. Dat is van belang."

Wakker Dier organiseert protestmars tegen convenant

Zoals was te verwachten, is Wakker Dier totaal niet te spreken over de AMvB en het convenant. 'We zien geen routekaart naar een toekomstbestendige dierwaardige veehouderij, maar eerder misleiding, uitstel en afstel. De geplande welzijnsverbeteringen zijn minimaal, de overgangstermijnen te lang en de ontsnappingsclausules talrijk', zo schrijft het in een persbericht.

Wakker Dier vindt dat het kabinet te veel uitgaat van het huidige systeem, in plaats van wat de dieren nodig hebben, aldus Leonie Vestering: „Deze plannen zitten echte systeemverandering in de weg. Boeren moeten investeren in houderijsystemen zonder toekomst – en het leven van dieren blijft vrijwel net zo ellendig.” Vestering was voorheen Kamerlid voor de Partij voor de Dieren en diende in 2021 een amendement in waarbij houderijsystemen aangepast zouden moeten worden aan het dier, en niet andersom. Dat amendement werd aangenomen en dat leidde ertoe dat de Kamer uiteindelijk een convenant wilde hebben om aan de wensen uit het amendement te voldoen.

Wakkerk Dier is er niet over te spreken dat veel maatregelen pas in 2040 ingaan. 'En er is een lange lijst met voorwaarden op het gebied van financiering, marktvraag en vergunningen. Hierdoor is het maar zeer de vraag of en wanneer de voorgestelde maatregelen daadwerkelijk ingaan. Zelfs voor de belofte om in 2030 eindelijk te stoppen met het couperen van biggenstaartjes is een ontsnappingsclausule ingebouwd, waardoor dit in 2028 nog kan worden afgeblazen.'

Wakker Dier vindt dit alles onacceptabel en komt in actie. Vestering: 'Nu wordt het lot bepaald voor miljarden dieren in de komende decennia. Daarom gaan we de straat op. We organiseren een protestmars, op 4 oktober: Dierendag. Voor alle dieren in Nederland die niet alleen dan, maar elke dag een beter leven verdienen.'

Caring Farmers enthousiast over convenant, totaal niet te spreken over AMvB

Caring Farmers is blij met het convenant, maar vindt tegelijkertijd ook dat er zaken sneller hadden gekund. Over de AMvB is de organisatie totaal niet te spreken.

Bestuurslid Annette Harberink blikt in een persbericht terug op het traject. „We zijn blij dat er na 2,5 jaar eindelijk een Convenant ligt met afspraken tussen supermarkten, Dierenbescherming en overheid om boeren te ondersteunen om hun ondernemingen diervriendelijker te maken. Wat ons betreft had het allemaal sneller en ambitieuzer gekund en met veel meer samenhang met andere opgaven zoals stikstof en klimaat, maar we zijn blij dat we eindelijk aan de slag kunnen."

Caring Farmers start deze week een tv-campagne om consumenten te informeren over natuurlijk gedrag bij varkens en waar zij nu al producten kunnen kopen van boeren die hun dieren al dierwaardig houden.

Samen met de Dierenbescherming en vele vooruitstrevende boeren gaat Caring Farmers werken aan een versnelling. 'Ons streven is om in 2030 10 procent van de Nederlandse markt dierwaardig – volgens álle 6 principes van de Raad voor Dieraangelegenheden – te bedienen, rekening houdend met een flinke eiwittransitie en in samenhang met een transitie naar een natuurinclusieve en grondgebonden veehouderij die past binnen een volhoudbaar voedselsysteem.'

AMvB zorgt voor onzekerheid bij veehouders

Over de AMvB is Caring Farmers niet enthousiast. 'Deze wetgeving brengt veel minder verbetering voor de dieren dan het Convenant en voldoet bij lange na niet aan de opdracht van de Tweede Kamer, namelijk dat álle dieren in 2040 hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen. Zo is weidegang voor koeien in 2040 nog steeds niet verplicht, zijn we nog niet van de bloedarmoede bij kalfjes af en wordt de minimum oppervlakte norm voor varkens (intelligente, sociale dieren van 90 kg) opgehoogd van 0,8 naar slechts 0,9 vierkante meter.'

Caring Farmers is zeer teleurgesteld dat korte termijn economisch belang van de sector weer zwaarder heeft gewogen dan dierenwelzijn, klimaat en milieu op de lange termijn. 'De (terechte) kritiek van maatschappelijke organisaties zal leiden tot meer onzekerheid bij veehouders. We hopen dan ook dat de wetgeving verder wordt aangescherpt na de consultatieronde en dat het nieuwe kabinet de transitie inzet naar een dierwaardig en natuurinclusief voedselsysteem, inclusief regelgeving voor markt- en ketenpartijen.'