Transportleeftijd kalveren gaat in 2028 omhoog naar vier weken
Vandaag ondertekent de minister samen met de convenantspartners het convenant: 'Stappen naar een dierwaardige veehouderij in 2040'. Voor melkveehouders bevat het convenant weinig verrassingen, de zuivelsector presenteerde de Routekaart naar een dierwaadiger en toekomstbestendige melkveehouderij al in januari.
Tegelijkertijd legt de minister ook de Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) klaar voor internetconsultatie. In de AMvB worden zowel korte- als (middel)langetermijndoelstellingen en maatregelen behandeld.
Onthoornen binnen 15 jaar beëindigen
Eén van de hete hangijzers van een dierwaardige veehouderij is het wel of niet onthoornen van kalveren. Sectorpartijen zijn het eens geworden dat bij het onthoornen van kalveren te weinig aandacht is voor de intrinsieke waarde van het kalf. Daarnaast hebben alle sectorpartijen afgesproken toe te werken naar een veehouderij waar de dieren niet langer worden aangepast aan het systeem. Dit alles leidde tot het voornemen binnen 15 jaar te stoppen met onthoornen.
In de AMvB schrijft de minister dat per 2026 langdurige pijnstilling bij verplicht wordt. De exacte datum waarop onthoornen niet meer is toegestaan, wordt op een later tijdstip per Koninklijk Besluit (KB) bekend gemaakt.
Recht op voeding en water
De sectorpartijen spraken met elkaar af dat melkkoeien 24 uur per dag recht hebben op voldoende water en voer van goede kwaliteit. Waarbij grazen exclusief benoemd wordt als essentieel onderdeel van goed voer. Voor kalveren geldt dat ze vanaf een leeftijd van 14 dagen toegang hebben tot ruwvoer en voldoende drinkpunten.
Voor weidegang spreken de sectorpartijen met elkaar af ernaar te streven het aantal weidende koeien te verhogen en de duur van de weidegang substantieel te verlengen. De Dierenbescherming is een voorstander van verplichte weidegang, terwijl ZuivelNL het liever aan de melkveehouder laat hoe hij de weidegang invult. Het streven naar zoveel mogelijk weidegang is dan ook een compromis waar beide partijen achter staan.
Jongvee in de wei
Voor alle bedrijven die hun koeien weidegang aanbieden geldt vanaf 2030 de verplichting ook het jongvee te weiden.Ten aanzien van het weiden van jongvee komen de standpunten/wensen van Dierenbescherming en ZuivelNL niet overeen. Ook hier is voor de compromis gekozen om zoveel mogelijk te weiden.
De AMvB schrijft voor dat koeien vanaf 2026 permanent toegang hebben tot schoon drinkwater, zowel in de stal als in de weide. Er is onbeperkte toegang tot ruwvoer van goede kwaliteit, passend bij de leeftijd en het lactatiestadium van de koe.
Het streven is dat koeien in 2040 zoveel weidegang krijgen als mogelijk is. Een verplichting tot weidegang blijf buiten de AMvB
Een stal voor natuurlijk gedrag
De ambitie van de zuivelsector en de Dierenbescherming is een stal waar koeien al hun natuurlijke gedragsbehoeften kunnen vervullen zoals geformuleerd door de Raad voor Dieraangelegenheden. Deze behoeften omvatten rusten, eten en drinken, mesten en urineren, zelfverzorging, exploratie, sociaal gedrag, thermoregulatie, veiligheid, gezondheid, beweging, reproductie, seksueel gedrag, nestbouwgedrag en maternaal gedrag. De omslag naar stallen waar koeien vrij kunnen lopen, eten en liggen is echter nooit verplicht gesteld.
In het contourendocument ANvB van minister Wiersma staat 1 ligplaats per koe per 2026 voorgeschreven. ZuivelNL en de Dierenbescherming willen dat per 2028 minimaal 1 ligplaats per koe beschikbaar is. Dit is in overeenstemming met het vervangingsritme van melkvee en voorkomt dat dieren vroegtijdig worden geslacht.
Voor 2040, zo staat beschreven in de AMvB, worden alle koeien gehouden op niet gladde indrukbare vloeren die zorgen voor een goede drukverdeling op de klauwen, wat bijdraagt aan hun welzijn en gezondheid. ZuivelNL en de Dierenbescherming zijn het erover eens om natuurlijke momenten te gebruiken om investeringen te doen en pleiten dan ook om al vanaf 2026 te beginnen met het geleidelijk invoeren van de verplichting voor het aanpassen van de vloeren aan de nieuwe standaard bij stalaanpassingen.
Afkalfruimte en afzonderen zieke koeien
De convenantspartijen streven ernaar dat op alle boerderijen aparte afkalfruimte en een afzonderingsruimte voor zieke dieren beschikbaar is. Het doel is dat bij nieuwbouw en grote renovatie voldoende ruime afkalfgelegenheid gerealiseerd wordt, waarbij koeien zicht houden op de rest van de kudde. Daarnaast moet op het bedrijf de mogelijkheid zijn om zieke koeien (met besmettingsgevaar) indien nodig tijdelijk op een andere plek, dan de afkalfstal te huisvesten. Als een versnelling wenselijk is, kan overwogen worden een stimulerings- of investeringsregeling op te zetten.
In de AMvB staat beschreven dat per 2026 stallen de mogelijkheid hebben om dieren in de stal te kunnen afzonderen bij afkalven (minimaal visueel contact met koppel) en ziekte. De afmetingen en verschillende ondergronden kunnen nader gespecificeerd worden in de gids voor goede praktijken.
Jonge dieren in groepen
ZuivelNL en de Dierenbescherming zijn het er gezamenlijk over eens dat het individueel huisvesten van kalveren voor een periode langer dan 14 dagen bij een goede gezondheid onwenselijk is. De Dierenbescherming is daarbij van mening dat het niet nodig hoeft te zijn om langer dan 7 dagen, of zelfs nog korter, kalveren individueel te huisvesten. Dit op voorwaarde van onder andere gepast management en na goede biestopname.
In de AMvB staat dat in 2040 kalveren minstens 28 dagen in groepen verblijven op het geboortebedrijf. Deze kalveren liggen op stro of ander materiaal met wetenschappelijk aangetoonde vergelijkbare eigenschappen. De bevindingen uit onderzoeken naar eerder in groepshuisvesting plaatsen van kalveren worden beschreven in de gids voor goede praktijken. Daarin worden ook uitzonderingssituaties genoemd waarbij het, om gezondheidsredenen, noodzakelijk kan zijn om kalveren langer individueel te huisvesten.
Hitte- en koudestress voorkomen
Alle veehouders worden verplicht een bedrijfsplan op te stellen om koude- en hittestress bij de aanwezige dieren te voorkomen.
De AMvB schrijft voor dat elke melkveehouder uiterlijk in 2026 een klimaatadaptatieplan heeft als onderdeel van zijn bedrijfsgezondheidsplan. In dit plan worden maatregelen opgenomen gericht op het voorkomen van koude- en hittestress en het voorzien in thermisch comfort.
Kalf bij de koe
Volgens de RDA wordt ‘Natuurlijk gedrag’ mogelijk gemaakt wanneer dieren voldoende mogelijkheden hebben om essentiële natuurlijke gedragingen te vertonen en hun behoeften te vervullen. Deze gedragingen omvatten rusten, eten en drinken, mesten en urineren, zelfverzorging, exploratie, sociaal gedrag, thermoregulatie, veiligheid, gezondheid, beweging, reproductie, seksueel gedrag, nestbouwgedrag en maternaal gedrag.
Kalf bij de koe is één van de meest besproken behoeftes in de aanloop naar het Convenant. De betrokken partijen spraken af eerst meer inzicht en kennis vergaren over hoe het langer houden van het kalf bij de koe in samenhang met de andere principes van de RDA bijdraagt aan de positieve emotionele toestand van de dieren. De Dierenbescherming ziet op termijn graag het kalf voor ten minste 3 maanden bij de koe.
Vachtverzorging
De partijen zijn het erover eens dat dieren in staat moeten zijn hun vacht te verzorgen. Een voorwaarden die in bijna ieder marktconcept al wordt meegenomen.
In de AMvB wordt beschreven dat in 2040 het kalf langer bij de koe blijft. Over hoeveel langer doet de minister geen uitspraak.
De AMvB schrijft voor dat in 2026 alle koeien de mogelijkheid hebben tot vachtverzorging, bijvoorbeel door de beschikbaarheid van voldoende (roterende) koeborstels.
