Bedrijven met weidegang hebben een hogere liquiditeitsmarge

Daling weidegang

In 2024 is het aantal melkveebedrijven met weidegang gedaald naar 80,1%. Uit een rondvraag door zuivelondernemingen onder melkveehouders blijkt dat het natte voorjaar in 2024 een belangrijke rol heeft gespeeld in deze afname. Boeren gaven aan dat de koeien hierdoor niet tijdig de wei in konden. Daarnaast werd de uitbraak van blauwtong genoemd als reden om niet te weiden of koeien eerder in het seizoen op stal te houden.

Het natte voorjaar en de uitbraak van blauwtong zorgde ervoor dat het aandeel melkveebedrijven dat enige vorm van weidegang toepaste in 2024 daalde tot onder het door de sector vastgestelde streefpercentage van 81,2%. Het aandeel bedrijven met volledige weidegang nam af van 77,0% naar 73,9%. Het aandeel bedrijven met deelweidegang steeg in 2024 van 5,8% naar 6,2%.

Oorzaken van de daling

De daling in weidegang kan liggen aan verschillende factoren:

• weersomstandigheden: extreem weer kan het moeilijk maken om koeien buiten te laten grazen;
• ziekten: Uitbraken van ziektes zoals blauwtong kunnen boeren dwingen hun koeien binnen te houden;
• economische druk: boeren staan onder druk om hun productie te optimaliseren, wat soms ten koste gaat van weidegang;
• bij weidegang zit er, door afbouw derogatie, onvoldoende mest in de put voor de verplichte afvoer. De Stichting Weidegang maakte een aanvullende analyse waaruit blijkt dat “weidegang zonder derogatie kan”.

Belang en voordelen van weidegang

Dierenwelzijn
Koeien die buiten grazen, vertonen natuurlijk gedrag en weidegang stimuleert mobiliteit van de veestapel.

Milieu
Weidegang draagt bij aan de biodiversiteit en vermindert de uitstoot van broeikasgassen.

Imago
Consumenten waarderen melk van koeien die in de wei lopen, wat kan bijdragen aan een beter imago en hogere melkprijzen.

Beschikbare subsidies en financiële regelingen
Bijvoorbeeld ‘de weidepremie’ en de ‘eco-activiteit verlengde weidegang’ bieden financiële voordelen voor boeren die hun koeien minimaal 1.500 of 2.500 uur per jaar laten grazen.

Resultaten weidegang

De mogelijkheden van beweiden zijn sterk afhankelijk van de individuele situatie van het melkveebedrijf. De oppervlakte van het huiskavel is daarbij de belangrijkste factor van invloed naast het klimaat, waarvan het zeer natte voorjaar van 2024 een expliciet voorbeeld is. Het vakmanschap is uiteindelijk bepalend voor het succes van beweiden, waarbij een goede planning en beheer cruciaal zijn. Dit is de basis om met beweiden goede resultaten te behalen. Maar wat laten de cijfers zien?

Technische verschillen

De analyseresultaten (zie tabel 1) zijn gebaseerd op de gemiddelde resultaten van de jaren 2022, 2023 en 2024 uit de database van Alfa. De resultaten van de bedrijven die weiden en niet weiden zijn naast elkaar gezet. De bedrijven die weiden zijn kleiner van omvang dan de bedrijven die niet weiden. Ook hebben de bedrijven die weiden een lagere intensiteit per hectare en de melkproductie per koe ligt 591 kg lager, met iets lagere vet- en eiwitgehaltes.

Je hoort vaak dat het ureumgehalte in de melk een lastige is voor bedrijven met (veel) weidegang. In de cijfers scoren ze iets hoger in ureum, maar dat is eigenlijk verwaarloosbaar met een verschil van 0,47.

Tabel 1: Gemiddelde resultaten 2022, 2023 en 2024 van melkveebedrijven die weiden en niet weiden

Bron: database Alfa

Hoger saldo voor weidebedrijven

Er is nauwelijks verschil in eigen voerkosten, waarbij de bedrijven met weidegang wel minder voer aankopen vanwege de lagere intensiteit. Hierdoor liggen de totale voerkosten op bedrijven die weiden € 1,13 per 100 kg melk lager. De melkprijs van de weidebedrijven ligt € 1,31 per 100 kg melk hoger. Dit komt voornamelijk door de hogere toeslag op de melkprijs. In combinatie met lagere kosten resulteert dit in een hoger saldo van € 2,25 per 100 kg melk in het voordeel van de bedrijven mét weidegang.

Hogere liquiditeitsmarge voor weidebedrijven

De niet-toerekenbare kosten liggen op een redelijk vergelijkbaar niveau, waardoor de bedrijven met weidegang een hoger bruto-overschot laten zien met een verschil van € 2,09 per 100 kg melk. Omdat de HAR-lasten (huur, afschrijving en rente) € 0,87 lager liggen is de kasstroom met € 3,01 per 100 kg melk in het voordeel van de bedrijven die weiden. De privé-uitgaven (incl. betaalde belasting) liggen op de bedrijven die weiden € 1,72 per 100 kg melk hoger. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt doordat weidebedrijven meer arbeid per 100 kg melk nodig hebben ten opzichte van bedrijven die niet weiden. De voorsprong in de kasstroom neemt hierdoor af. Uiteindelijk resulteert het in een hogere liquiditeitsmarge van € 0,79 per 100 kg melk voor bedrijven die weiden.

Gezamenlijke inspanning

Het verhogen van het percentage weidegang in de melkveehouderij vereist een gezamenlijke inspanning van boeren, adviseurs en andere stakeholders. Door educatie, praktische ondersteuning, financiële voordelen, samenwerking en innovatie leveren we gezamenlijk een significante bijdrage aan het bevorderen van weidegang. Dit zal niet alleen het welzijn van de dieren verbeteren, maar ook bijdragen aan een duurzamere en maatschappelijk verantwoorde melkveehouderij.

Tot slot

Wel of niet beweiden? De gemiddelde cijfers van de afgelopen drie jaren laten zien dat de weidebedrijven een betere liquiditeitsmarge hebben. Vanuit dat oogpunt zou je moeten weiden, maar de situatie van je bedrijf moet er wel geschikt voor zijn. Vaak is er meer mogelijk dan je aan de voorkant denkt. Je eigen motivatie is misschien nog wel de meest doorslaggevende factor om wel of niet te weiden. Het moet bij jou en je bedrijf passen!

Meer weten?

aaff is graag overal van betekenis. Wil je weten of weiden iets voor jouw bedrijf is? Maak bij die keuze altijd een goede vertaalslag naar de financiële impact op je bedrijfsresultaten. Onze melkveespecialisten kunnen je daarbij goed ondersteunen met inzicht via uitgebreide analyserapporten. Neem hiervoor contact op met een van onze specialisten.