Effect EU-Mercosur-akkoord op Nederlandse melkveehouderij beperkt
Het akkoord voorziet in wederzijdse verlaging van importtarieven en uitbreiding van zogenoemde tariefcontingenten (TRQ’s) op diverse landbouwproducten. In het kader van dit akkoord worden onder meer nieuwe tariefcontingenten afgesproken voor kaas, melkpoeder en babymelkpoeder. Deze contingenten zijn wederzijds: zowel de EU als de Mercosur-landen krijgen toegang tot elkaars markt binnen vooraf bepaalde hoeveelheden en tegen verlaagde tarieven. De invoering vindt geleidelijk plaats over een periode van 15 jaar, tot 2040.
Inkomenseffect voor melkveebedrijven
Voor melkveebedrijven wordt in 2040 een inkomensdaling van gemiddeld 330 euro per bedrijf geraamd ten opzichte van een scenario zonder handelsakkoord. Dit komt overeen met een afname van circa 0,4 procent van het gemiddelde inkomen over de jaren 2018–2023. Ter vergelijking: voor vleeskalverhouders bedraagt het geschatte inkomenseffect -590 euro, en voor leghennenbedrijven -530 euro per bedrijf.
De geschatte daling van het inkomen bij melkveebedrijven wordt verklaard door twee hoofdfactoren. Enerzijds is er sprake van lichte prijsdalingen voor zuivelproducten op de Europese markt, als gevolg van extra importconcurrentie binnen de afgesproken contingenten. Anderzijds stijgen de kosten voor veevoer licht, mede door hogere arbeidskosten bij de productie van diervoeders. Deze prijs- en kosteneffecten worden in het model verwerkt als directe invloed op het bedrijfsinkomen.
De berekeningen gaan uit van gelijkblijvende bedrijfsstructuren. Er is in de analyse geen rekening gehouden met aanpassingen in schaalgrootte, kostenniveau of productiestrategie.
Wat is een tariefcontingent?
Een tariefcontingent (of TRQ – Tariff Rate Quota) is een handelsregeling waarbij een vooraf vastgestelde hoeveelheid van een product mag worden geïmporteerd tegen een verlaagd of nul-tarief. Wordt die hoeveelheid overschreden, dan geldt voor het extra volume een hoger invoertarief. Binnen het EU-Mercosur-akkoord is dit instrument toegepast op onder meer melkpoeder, kaas en babymelkpoeder. De contingenten worden gedurende een periode van 15 jaar stapsgewijs uitgebreid.
Invloed op handel en productie
De Nederlandse export van zuivelproducten naar Mercosur wordt naar verwachting gestimuleerd. Volgens het onderzoek neemt de export van zuivel toe met 257 procent, wat neerkomt op een toename in waarde van ongeveer 33 miljoen euro. Dit is het gevolg van lagere importtarieven aan Mercosur-zijde.
De zuivelsector is een van de weinige landbouwsectoren waarvoor de Nederlandse bilaterale handelsbalans met Mercosur verbetert. Voor andere landbouwproducten, zoals rund- en pluimveevlees, verslechtert deze balans. Desondanks blijft het totale effect voor de Nederlandse economie positief, mede dankzij exportgroei in de industrie- en dienstensector.
Economisch totaalbeeld
De totale economische impact van het EU-Mercosur-akkoord voor Nederland wordt in 2040 geraamd op een bbp-stijging van 0,02 procent, oftewel 239 miljoen euro. Deze groei komt voornamelijk voort uit de industrie- en dienstensector. Voor de landbouwsector als geheel zijn de inkomenseffecten licht negatief. Voor melkveebedrijven wordt het effect in absolute en relatieve zin als beperkt gekarakteriseerd.
Het rapport vermeldt dat de simulaties zijn uitgevoerd met het MAGNET-model en gebaseerd zijn op de aanname van volledige implementatie van het akkoord in 2040. Externe ontwikkelingen zoals klimaatverandering, consumentenvoorkeuren en toekomstig EU-landbouwbeleid zijn niet afzonderlijk doorgerekend, maar zijn via de gebruikte scenario’s impliciet meegenomen in de prognoses.
Het volledige rapport is beschikbaar via Wageningen University & Research.
