Minister Wiersma verdedigt gebruik glyfosaat: ‘Veilig volgens wetenschappelijke standaarden’
De aanleiding voor de Kamervragen was een artikel van Follow the Money, waarin werd gesteld dat glyfosaat massaal wordt ingezet op percelen met vanggewassen en grasland, bestemd voor de productie van veevoer.
Minister Wiersma erkent dat glyfosaat vaak wordt gebruikt op percelen met gras en snijmaïs, beide veelgebruikte gewassen in de melkveehouderij. Ze stelt echter dat alle toepassingen moeten voldoen aan Europese toelatingscriteria, die gebaseerd zijn op een evaluatie van 2.400 wetenschappelijke studies, waarvan ongeveer 800 uit onafhankelijke wetenschappelijke literatuur.
‘Het is essentieel dat we blijven steunen op onafhankelijke, wetenschappelijke bevindingen,’ aldus Wiersma. Ze wijst op de recente herbeoordeling van glyfosaat door de Europese autoriteiten, waarbij geen kritieke risico’s werden vastgesteld.
Economische afweging
Op vragen over het feit dat boeren glyfosaat gebruiken vanwege economische overwegingen, zoals tijdsdruk en lagere kosten, antwoordt de minister dat telers verplicht zijn om eerst niet-chemische alternatieven te overwegen. ‘Pas als die niet doeltreffend of betaalbaar zijn, mag men overstappen op chemische middelen,’ stelt zij.
Een verbod op glyfosaat, specifiek voor het vernietigen van vanggewassen, is volgens Wiersma juridisch niet mogelijk. Wel werkt het ministerie aan wetgeving om het gebruik van alternatieven te verplichten, mits die aan randvoorwaarden voldoen. Een wijzigingsvoorstel hiervoor ligt momenteel ter advisering bij de Raad van State.
Parkinson
Een belangrijk punt van zorg in de Kamervragen betreft de mogelijke link tussen glyfosaat en neurodegeneratieve ziekten zoals Parkinson. In Frankrijk en Duitsland is Parkinson inmiddels erkend als beroepsziekte. In Nederland bestaat zo’n systeem nog niet, maar de Adviescommissie Lijst Beroepsziekten onderzoekt momenteel of Parkinson aan de Nederlandse Tegemoetkomingsregeling Stoffengerelateerde Beroepsziekten kan worden toegevoegd.
Ondertussen is het RIVM gestart met een onderzoek, dat 3 tot 5 jaar duurt, naar een mogelijk causaal verband tussen glyfosaat en Parkinson. ‘Er is nog geen causaal verband aangetoond,’ stelt Wiersma, maar ze acht het belangrijk dat hier grondig onderzoek naar wordt gedaan.
Toezicht en handhaving
De NVWA controleert jaarlijks op de naleving van de regels omtrent gewasbeschermingsmiddelen. Boeren zijn verplicht een ‘gewasbeschermingsmonitor’ bij te houden, waarin zij hun keuzes en afwegingen vastleggen. Daarnaast controleert de RVO bij bepaalde eco-activiteiten, zoals groenbedekking, of boeren voldoen aan de voorwaarde om vanggewassen mechanisch te vernietigen in plaats van chemisch.
In de Kamervragen worden zorgen geuit over de impact van glyfosaat en andere middelen op bijen. De minister erkent dat bijen essentieel zijn voor voedselproductie en biodiversiteit, en verwijst naar de Nationale Bijenstrategie en het Europese bijenrichtsnoer, dat eind 2025 vernieuwd moet worden. Ze benadrukt dat Nederland zich actief inzet voor betere bescherming van bestuivers.
