Blauwtong veroorzaakt grote oversterfte melkkoeien in 2023 en 2024

Uit de cijfers van de GD valt af te leiden dat BTV-3 in 2023 tot meer sterfte onder de volwassen runderen leidde dan in 2024. Voor jong geoormerkte kalveren, kalveren jonger dan 14 dagen, is dat precies andersom. Het aantal jonge kalveren dat in 2024 sterft ligt duidelijk hoger dan in 2023.

Gespeende kalveren ongevoeliger

Een opvallende conclusie uit het onderzoek is dat BTV-3 in 2024 geen significant effect had op het sterftecijfer van gespeende kalveren, dit zijn kalveren van 56 dagen tot 1 jaar. In alle andere leeftijdscategoriën lag de sterfte in 2024 significant hoger.

Op bedrijven die in 2023 gevrijwaard bleven van blauwtong, maar die in 2024 melding maakten van verschijnselen, lag de rundersterfte in 2024 twee keer hoger in vergelijking met dezelfde periode in BTV vrije jaren. De jongveesterfte lag 1,56 keer hoger, de sterfte van niet gespeende kalveren (15-56 dagen) lag 1,43 keer hoger en de sterfte van jonge kalveren (<14 dagen) lag 1,85 keer hoger.

Op bedrijven die in 2023 al te kampen hadden met een BTV-besmetting waardoor meer dan de helft van de melkgevende runderen antistoffen aanmaakten, hadden in 2024 geen last van significante oversterfte.

Melkproductie daalde

Een besmetting met BTV-3 zorgde voor een duidelijke daling van de melkproductie in 2023 en 2024. Bij bedrijven die op basis van een tankmelkmonster begin 2024 licht positief werden bevonden, was een beperkte afname van de melkproductie zichtbaar in 2023. In de meeste gevallen was de melkproductie eind 2023 alweer op het oude niveau.

Bedrijven die harder getroffen werden, meer dan de helft van de dieren droeg begin 2024 antistoffen bij zich, hadden tot midden 2024 te maken met een lagere melkproductie dan gebruikelijk. In de laatste drie maanden van 2023 viel de melkproductie op deze bedrijven gemiddeld 2,13 kilogram per koe lager uit in vergelijking met dezelfde periode in de BTV-vrije jaren.

Invloed weersomstandigheden

In 2024 zijn alle effecten van een lagere melkproductie toegeschreven aan blauwtong. Of dat terecht is stellen de onderzoekers ter discussie in hun rapport. 2024 kenmerkt zich door een extreem nat voorjaar. Dit kan zeker van invloed zijn geweest op de kwaliteit van het gewonnen (ruw)voer. Met name in het veenweide gebied vallen het winnen van kwalitatief minder (ruw)voer en het veelvuldig voorkomen van het blauwtongvirus samen.

Vaccinatie op 45 procent van de bedrijven

Op 45 procent van de melkveebedrijven is de veestapel geheel of gedeeltelijk gevaccineerd. Bij de niet-melkgevende rundveebedrijven liggen deze percentages een stuk lager. 18 procent van de zoogkoeienbedrijven, 20 procent van de jongvee-opfokbedrijven, 5 procent van de kleinschalige rundveehouderijen en 6 procent zijn geheel of gedeeltelijk gevaccineerd.

Driekwart van de gevaccineerde bedrijven vaccineerden de runderen twee keer. De overige bedrijven vaccineerden de runderen slechts één keer of vaccineerden een deel van de veestapel.

Lees hier de uitkomsten van het onderzoek naar de 'Impact van BTV-3 op sterfte en melkproductie van rundvee in 2024 en het effect van vaccinatie'.