‘Hoogtemaat en vroegrijpheid risico’s voor vroege afvoer’

Een melkveehouder die de levensduur van zijn veestapel wil verbeteren, doet er volgens Peek verstandig aan extremen in de fokkerij, zoals een grote hoogtemaat en vroegrijpheid voor productie, te voorkomen. „Het zijn risicofactoren voor een vroegere afvoer van koeien en moeten worden vermeden.”

De betrouwbaarheid van fokwaarden bij vooral laag erfelijke kenmerken, met name voor jonge stieren, is vaak te laag om accurate voorspellingen te doen over de werkelijke levensduur, vindt de onafhankelijke fokkerijadviseur en jurylid van de Beste Boerenkoe Verkiezing.

„Tegen de tijd dat er genoeg data beschikbaar zijn om de fokwaarde te bevestigen, zien we dusdanige wijzigingen dat we achteraf gezien andere stieren voor verbetering van gekozen eigenschappen hadden moeten inzetten. Maar veel van deze stieren zijn dan al vaak niet meer beschikbaar.”

Geduld cruciaal bij selectie

Geduld is volgens Peek van groot belang, omdat pas met ongeveer honderdtal nakomelingen met een exterieurbeoordeling en tevens dochters van een stier in de tweede lactatie betrouwbare uitspraken kunnen worden gedaan over eigenschappen zoals laatrijpheid en daarmee de levensduur. „Data van jonge genomic stieren is vooral gebaseerd op voorspellingen en blijkt in de praktijk vaak onnauwkeurig. Alleen kijken naar het genoemde percentage betrouwbaarheid kan misleidend zijn”, stelt het jurylid. „Jonge (genomic) stieren krijgen voor fokwaarde levensduur tegenwoordig al gauw 75 tot 80 procent betrouwbaarheid berekend, maar dit is enkel gebaseerd op voorspellingen.”

Veel gebruikte stieren die nu een hoge betrouwbaarheid hebben, blijken achteraf gezien regelmatig niet te hebben bijgedragen aan het verbeteren van de levensduur, vertelt Peek. „Analyse van de meest gebruikte stieren in het verleden, zoals stieren Ranger en Atlantic, laat zien dat ze ondanks hun voormalige hoge NVI-status en positieve levensduurfokwaarde geen significante bijdrage hebben geleverd aan de levensduur van de Nederlandse veestapel. Dit toont aan dat het kiezen van populaire stieren niet per definitie leidt tot verbetering van de levensduur.”

Effect van inteelt

Naast betrouwbaarheid kan ook teveel inteelt een invloed hebben op de levensduur. „Te sterke verwantschap tussen ouderdieren kan leiden tot inteeltdepressie wat zich vooral uit op de gezondheid en levensduur door verminderde weerbaarheid van de nakomelingen. Dit kan leiden tot eerdere afvoer van de koe.”