Nieuw blauwtongvirus op meerdere plekken in het land aangetroffen

In totaal zijn er nu elf monsters, afkomstig van acht locaties, positief getest op BTV-12. Acht van de elf positieve gevallen zijn runderen, drie komen van schapen. De meeste positieve gevallen, acht stuks, zijn aangetroffen in het midden van het land, in een gebied tussen Harmelen (UT) en ’s-Graveland (NH). Verder komen positieve monsters van een rund uit Flevoland, van een rund uit Landsmeer (net boven Amsterdam, (NH)) en van een rund uit de Achterhoekse gemeente Bronckhorst (GD). ‘We zien dus verspreid over Nederland positieve uitslagen’, schrijft Wiersma in de brief.

Onderzoek naar bron

De minister heeft door Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) onderzoek uit laten voeren naar de bron en besmettingsroute van het virus. BTV-12 varianten komen voor in Afrika, Israël, Azië en Noord- en Zuid-Amerika. Het virus dat in Nederland is aangetroffen, lijkt onvoldoende op deze varianten. Dat concludeert WBVR op basis van een vergelijking tussen virusmateriaal van BTV-12 en openbaar gemaakt materiaal uit de rest van de wereld.

Israël heeft nog aanvullende gegevens gedeeld. De vergelijking geeft overeenkomsten met de virusstammen in ons land, maar is volgens de minister onvoldoende om Israël als herkomstland aan te wijzen.

Daarnaast kijkt WBVR naar overeenkomsten tussen de BTV-12 variant die we in Nederland hebben aangetroffen en vaccins tegen BTV-12 zonder Nederlandse toelating. Eén vaccin is onderzocht, hiermee zijn geen overeenkomsten aangetroffen. WBVR probeert ook materiaal van een ander vaccin te verkrijgen, om deze te kunnen vergelijken.

Geen niet-toegelaten vaccins gebruikt

NVWA heeft de twee bedrijven, waar de eerste besmettingen met BTV-12 zijn gevonden, bezocht. Er is geen enkele aanwijzing dat er op deze bedrijven sprake is van het gebruik van niet-toegelaten vaccins. Ook heeft NVWA actie ondernomen na een aantal geruchten over de mogelijke inzet van niet-toegelaten vaccins elders in Nederland.

Er zijn daarbij geen aanwijzingen voor het gebruik van niet-toegelaten vaccins gevonden. Ten slotte is de NVWA nagegaan of er in Nederland in 2024 import van dieren heeft plaatsgevonden uit gebieden waar BTV-12 voorkomt. Dit is niet het geval. Tot nu toe zijn er dus geen aanwijzingen waar het virus vandaan komt.

Vervolgonderzoek

De minister gaat vervolgonderzoek instellen naar de nieuwe variant. Daarmee moet inzicht worden gekregen in de verspreiding en klinische verschijnselen van besmetting met BTV-12. Zo kan er worden gekeken of bij dieren zonder verschijnselen toch ongemerkt besmettingen zijn geweest. ‘Zulk onderzoek kost wat meer tijd, maar geeft naar verwachting wel inzicht in wat dierhouders in het komende seizoen kunnen verwachten. Ook is deze informatie voor vaccinproducenten interessant’, aldus Wiersma. Vaccinproducenten zijn ook op de hoogte gebracht van de besmetting met BTV-12.

Wiersma concludeert dat het beeld ten aanzien van BTV-12 nog niet helder is. ‘Vooralsnog gaat het om een beperkt aantal besmettingen, in combinatie met een teruglopend aantal meldingen en dode dieren. Ik kan mij desondanks voorstellen dat houders van schapen en runderen niet gerust zijn. Ik begrijp ook dat dit nieuwe vragen en zorgen oproept. Om die reden doe ik onderzoek om de situatie verder in kaart te brengen.’

Minder nieuwe besmettingen gemeld

Ondertussen laat het aantal nieuwe blauwtongbesmettingen een dalende trend zien. ‘Het aantal door Rendac opgehaalde kadavers van schapen laat de afgelopen zes weken een forse daling zien. Ook het aantal opgehaalde dode runderen is gedaald, maar deze daling vlakt wat af: het aantal dode runderen is nog altijd hoger dan in 2022 rond deze tijd, toen er nog geen blauwtong in Nederland was.’

Vervoersbeperkingen opgeheven

Nu blijkt dat BTV-12 op meer plekken in Nederland aanwezig is, heeft de minister de alle vervoersbeperkingen die waren ingesteld na de eerste besmetting, opgeheven. ‘Blauwtong wordt verspreid via knutten. De ervaring met BTV-3 laat zien dat de verspreiding met knutten snel gaat, een vervoersbeperking houdt deze verspreiding niet tegen.’

De minister roept dierhouders en dierenartsen op om alert te blijven en dat het belangrijk is dat verdenkingen blijven worden gemeld bij de NVWA.